محمد خاتمی طی سخنانی در هجدهمين جشنواره‌ی بين‌المللی خوارزمی گفت:

متاسفم كه امروز در دنيای اسلام و از جمله كشور خودمان كسانی هستند كه مي‌كوشند برداشتها يا بهتر بگويم پندارهايی را كه از واپس‌مانده‌ترين لايه‌های اجتماعی گرفته‌اند و عادت‌ها و ذهنيت‌های متعلق به گذشته را با توجيهات فلسفی، سفسطه، خطابه و هياهو، به عنوان دين حق جلوه دهند. اين دين نه تنها با مردم سالاری سازگاری ندارد بلكه برای مردم نيز حقی قائل نيست؛ به سادگی دروغ مي‌گويند، تهمت مي‌زنند و فرمان قتل مي‌دهد.

خوارزمی كه امروز اين جشنواره به نام بلند او زينت گرفته، تنها يكی از هزاران ستاره‌ی درخشانی است كه در آسمان سرافرازی و شرف اين ملت درخشيده و جهان را روشن كرده است. ترجمه‌ لاتين آثار خوارزمی تاثير شايانی در تحول علمی در غرب داشته است.

آيا آنچه در چهره‌ طالبان و القاعده تجلی پيدا كرد و بيشترين بهانه را به قدرتمندهای جنگ‌طلب داد تا به كشورهای اسلامی بتازند و اسلام را مظهر خشونت بدانند، به عنوان اسلام معرفی نشده ‌است؟

معتقدم در جهان اسلام دو حركت وجود دارد؛ يك حركت اسلامی پيشرفت‌طلب و يك حركت به نام اسلام مرتجع و تروريسم‌پرور، اما مطمئنا آينده از آن اسلامی است كه با آزادی، استقلال و پيشرفت سازگار باشد.

تجربه‌ كشورها نشان داده قبل از آنكه كشوری در حوزه‌های ديگر صاحب اقتدار نشود، در توسعه‌ علمی پيشرفت نمي‌كند.

عزيزان!

در شرايطی از تاريخ علمی، فرهنگی و صنعتی كشور قرار داريم كه ديگر از زمان بيان خطابه‌های وعظ‌آميز برای پيشرفت و توسعه گذشته است. زمان تنگ است و بايد بكوشيم به يك نهضت علمی و فناوری اقدام كنيم و اگر اين زمان را از دست بدهيم، ديگر چنين فرصتی تكرار نخواهد شد.