مجله آلمانی "دی تسايت" درشماره 43- 2005 خود، مصاحبه اختصاصی اين مجله با بشاراسد رئيس جمهوری سوريه را منتشر كرد. برگردان فارسی اين مصاحبه را می‌خوانيد.

دی تسايت: آقای رئيس جمهور، چندی پيش وزير كشور سوريه، قاضی كنعان، كه پيشترها ساليان متمادی عهده داررياست سازمان امنيت سوريه بود خودكشی كرد. اين سوظن متوجه سوريه می‌باشد، كه در قتل نخست وزير اسبق لبنان، رفيق حريری، دخالت داشته. آيا بر حسب اتفاق بوده كه هر چهار مدير دستگيرشده سازمان امنيت لبنان (در ارتباط با قتل حريری) طرفدار سوريه می‌باشند؟

اسد: ما صد در صد بيگناهيم. اصولابرای ما جناياتی از اين دست غير قابل پذيرش اند. جدا از اينها اتفاقی كه در لبنان افتاده در جهت منافع سوريه نبوده، كاملا برعكس به ضرر ما بوده است. اصلا به چه دليلی ما می‌توانيم از اقداماتی اينچنينی حمايت كنيم. ما بطور كامل با كميسيون تحقيق و تفحص سازمان ملل همكاری می‌كنيم. كه البته اين كميسيون هيچ اتهامی را متوجه سوريه نكرده است. هيچ مدركی برای هيچ چيزی موجود نيست.

دی تسايت: سوريه تحت فشار جهانی است. ايالات متحده كشور شما را «كشور شرور» می‌نامد و فشار زيادی وارد می‌كند. شما چگونه می‌خواهيد در مقابل اين فشار‌ها مقاومت كنيد؟

اسد: مشكلات ما با آمريكا آنچنان موجبات نگرانی من را فراهم نمی كنند. نگرانی من بيشتر از موقعيت منطقه و كلا جهان است. هرج و مرج، خطرات گوناگون – مثل تلاش برای استقرار دمكراسی از طريق جنگ، دكترين «هرج و مرج سودمند» و تجربه جنگ پيشگيرانه. در صورت گسترش اين سياست بايد بخش اعظم دنيا از آينده خود بيمناك باشد-.و ما هم طبعا در بين آنها هستيم.

دی تسايت: بهنگام بقدرت رسيدنتان شما به چشم اميد جهان عرب ديده می‌شديد. اما اصلاحات در كشور شما لنگان است. روشنفكران منتقدی همچون احمد مولا خواهان دمكراتيزاسيون قوی تر هستند. آيا شما از سرعت اصلاحات در سوريه راضی می‌باشيد؟

اسد: نه، من از آن راضی نيستم و آشكارا بدان معترفم. سوال اصلی اين است كه برای پيشرفت سريعتر ما كدام ابزار و راهها را در اختيار داريم؟ كسی كه می‌خواهد به سفر برود اما صاحب يك ماشين مدل دهه  ۵۰می باشد، نمی تواند تخت گاز برود. برای اينكار شما به ماشين مدل ۲۰۰۵ نياز داريد. با ماشين قديمی اگر شما زياد گاز بدهيد به چاله می‌افتيد. در رابطه با اصلاحات هم دقيقا همينطور می‌باشد.

قرار نيست در يك شركت اقتصادی دست به اصلاحاتی زده شود، بلكه اصلاحات بايد در يك كشور صورت پذيرند. (كه) در آن سننی وجود دارند كه براحتی و با يك اشاره تغيير نمی كنند. ما در منطقه‌ای زندگی ميكنيم كه ايدئولژی‌ها و آداب و رسوم آنرا شكل داده اند. از ۵۰۰۰ سال پيش تا كنون اين ايدئولژی‌ها در اينجا حرف اول را زده اند. ما بعنوان دولت در اينجا فقط با كاغذ و آئين نامه و قوانين سروكار نداريم. و همينطور شرايط اجتماعی مردم نيز بايد تضمين شود. بنابراين ما به زمان نياز داريم. بهمين خاطر ما آهسته گام بر ميداريم اما استوار – و همواره بر پايه ثبات . ما به يك مدل سوری نياز داريم.

دی تسايت: اگر در سوريه هم بمب گذاری به مانند آنچه در لبنان رخ داد صورت بگيرد، آيا اين نمی تواند باعث‌بی‌ثباتی كشور شود؟ تظاهرات نا گهانی مانند بيروت، اگر با نارضايی اقتصادی گره بخورد، می‌تواند دولت را جارو كند.

اسد: ملت سوريه از پنج دهه گذشته تا امروز همواره تحت شرايط تهديد و جنگ و نزاع زندگی می‌كند. يك حادثه به تنهايی ، آنچه شما مورد نظرتان است، نمی تواند تغييرات نا خوشايندی درپی داشته باشد. ضمن اينكه ما اواخر دهه هفتاد و اوايل دهه پنجاه ترور را تجربه كرده ايم. در آن زمان اخوان المسلمين تعداد زيادی از مردم سوريه را كشتند. اين مسائل در رسانه‌های غربی تقريبا هيچ انعكاسی نداشت. اما امروز كه همه در مورد تروريسم صحبت می‌كنند ما برای برخورد مان مورد تشويق قرار می‌گيريم. جالب اينكه اين تشويق از سوی كسانی است كه بيست سال قبل ما را با توجه به مسئله حقوق بشر بشدت مورد انتقاد قرار می‌دادند.

دی تسايت: خطر قدرت يابی اسلاميست‌ها در سوريه تا چه حد بزرگ است؟ گفته می‌شود كه يك اسلاميزه شدن خزنده در حال وقوع است- در مدارس، در ارتش و انستيتو‌ها.

اسد: ما نبايد از اسلاميسم صحبت كنيم، چرا كه اين مسئله با اسلام زياد ارتباطی ندارد، بلكه بيشتر با افراطی گری سياسی و مذهبی. اسلام همانند مسيحيت معتدل است. افراطی گری هنگامی بوجود می‌آيد كه در يك جامعه نزاع‌های سياسی و اجتماعی، فقر، ناآگاهی و ناامنی وجود داشته باشند. كه متاسفانه در منطقه ما اين چهار فاكتور وجود دارند.

دی تسايت: بعد از بقدرت رسيدنتان شما به جمعيت‌های دمكراتيك اجازه فعاليت داديد. اما آخرين آنها يعنی جمعيت اتاسی (ISSATTA) اخيرا در تابستان ممنوع اعلام شد، چرا؟

اسد: اگر آلمان‌ها به ارتباط كسی با القاعده پی ببرند، چه كار می‌كنند؟ وی را دستگير و محاكمه می‌كنند. جمعيت اتاسی با اخوان المسلمين در ارتباط بود. علنا نقطه نظرات اخوان المسلمين ترويج می‌شد. مسببين اين امر تنها چهار روز در زندان بودند كه واقعا مجازات ملايمی است. با برخوردی كمی سختگيرانه تر می‌شد آنها را برای يكسال حبس كرد.

ما مخالف انتقاد نيستيم. چهار سال تمام جمعيت اتاسی تقريبا بطور هفتگی به دولت انتقاد می‌كرد. اين اصلا مانعی ندارد. اما ارتباط با اخوان المسلمين از نظر قانون ممنوع می‌باشد. اينها از سال‌های هشتاد بعنوان تروريست شناخته می‌شوند. تا پيش از ۱۱ سپتامبر اين قضيه برای هيچ كس در غرب جالب توجه نبود.

دی تسايت: ايران بعنوان قدرت تهديد كننده اتمی محسوب می‌شود. طبق اخبار روزنامه‌ها شما با ايران وارد پيمانی شده ايد، ظاهرا عليه ايالات متحده.

اسد: اينجا هيچ توافقی وجود ندارد كه بشود آنرا پيمان استراتژيك يا شبيه آن ناميد. وقتی عراق در سال ۱۹۸۰ به ايران حمله كرد تقريبا از سوی همه كشورهای دنيا پشتيبانی شد. ما مخالف اين جنگ بوديم. و به اين خاطر هزينه بالايی هم پرداختيم. وقتی صدام در جنگ اول خليج در سال ۱۹۹۰ كويت را اشغال كرد ، ناگهان غرب ديد ديگری به مسائل پيدا كرد. بعد‌ها بدبينی‌های ما نسبت به صدام پذيرفته شدند. غرب مجبور به اعتراف شد كه حق با سوريه بوده است.

دی تسايت: روابط شما با عراق به چه صورت است، با دولت جديد عراق؟

اسد: روند سياسی جاری در عراق مورد تاييد ماست و دولت عراق نيز جزئی از آن است. ما از دهه‌ها پيش روابط بسيار عالی با پرزيدنت طالبانی و نخست وزير جعفری داريم. آنها تا به امروز از سوريه ديدار نداشته اند، زيرا آمريكا يی‌ها اجازه اين كار را به آنها نمی دهند.

دی تسايت: ذخاير نفتی سوريه رو به اتمام هستند. از سال ۲۰۰۸ توليد نفت كاهش خواهد يافت و از سال ۲۰۱۲ سوريه مجبور به واردات نفت خواهد بود. مشكل بسيار عظيمی است...

اسد: ما كشور فقيری هستيم. همه سوری‌ها خواهان تغييرات هستند: افزايش درآمدها، كاهش هزينه‌ها. بهمين دليل الويت ما بعنوان دولت وضعيت اقتصادی است.

ما بايد اقتصادمان را توسعه دهيم و بيش از هر چيز سيستم مالياتيمان را اصلاح كنيم كه در وضع بسيار نابسامانی بسر می‌برد و بهمين خاطر از چند كشور اروپايی كمك خواسته ايم و آنها نيز برايمان كارشناس فرستاده اند.

سيستم اداری مان نيز بسيار عقب افتاده است. اين امر به سنن، آداب و رسوم و عادات روزمره مربوط می‌شود. ما بايد با آموزش و اصلاحات به قابليت رقابت برسيم و در بهترين حالت با حمايت اروپاييان. اين امر بايد با سرعت پيش رود.

دی تسايت: انتظار شما از اروپاييان چيست؟

اسد: اروپا بايستی در ارتباط با ايالات متحده مستقل تر شود. اين بدان معنا نيست كه اروپاييها بر عليه ايالات متحده عمل كنند، نه، آنها می‌بايست در هماهنگی با آمريكاييها زندگی كنند. اما آنها بايستی پی گير نقطه نظرات خودشان باشند، بالاخره اروپاييها شناختشان از منطقه خيلی بهتر از آمريكاييهاست. اروپاييها بايد با آمريكاييها وارد گفتگو شده و آنها را متقاعد كنند كه اين بنفع همه است. آنها نبايد تنها نقش يك پيك را ايفا كنند، بلكه بايد بدنبال منافع خودشان باشند و بعنوان واسطه ميرات فرهنگ‌ها نمايان شوند. چرا كه ريشه‌های تاريخی فرهنگ اروپا در خاورميانه است.

دی تسايت: روزنامه‌ای نوشته بود: اصلاح يك سيستم اصلاح نا پذير غير ممكن است.

اسد: ما نمی توانيم اينطور وانمود كنيم كه همه چيز تحت اختيار ماست. سوريه همچنان رسما در حالت جنگی با اسرائيل بسر می‌برد كه بلندی‌های جولان را هنوز در اشغال خود دارد. ما در همسايگی تروريسم، افراطی گری و جنگ زندگی می‌كنيم و نمی دانيم ما به چقدر زمان احتياج داريم. وقتی شما مشكلی داريد و پيش روانپزشك می‌رويد او نمی تواند به شما بگويد كه درمان شما چه مدت طول خواهد كشيد. او نمی تواند با تجويز انتی بيوتيك به شما بگويد: طی پنج تا هفت روز مشكل شما برطرف خواهد شد. يك جراح می‌تواند بگويد : دو هفته پس از عمل جراحی شما می‌توانيد راه برويد. اما روانپزشك نمی تواند برای بهبودی شما تاريخ مشخص كند.

دی تسايت: القاعده در عربستان و كشورهای عربی ديگر دست به حمله زده است، آيا شما بيم حملات القاعده به اهدافی در سوريه را نداريد؟

اسد: آنها اين كار را كرده اند. آنها حدود دو ماه پيش مامورين امنيتی ما را در دمشق كشتند. اين نوع افراطی گری‌ها در منطقه ما رو به رشدند و سوريه نيز به اين منطقه تعلق دارد. اما نكته مثبت در اينجاست كه اگر ما دارای جامعه‌ای با ثبات و باز باشيم اين نيروها به محاصره در خواهند آمد. هسته‌هايی وجود دارند اما آنها در حدی نيستند كه قادر به ايجاد هرج و مرج باشند. می‌توان از عهده آنها برآمد.