بعد از ظهر جمعه دهم اسفند ماه، يك هواپيمای ويژه از "نيكوزيا" پايتخت قبرس به طرف نيويورك به پرواز درآمد  برخی محافل سياسی ايران برای بلند شدن اين هواپيما از باند فرودگاه نيكوزيا لحظه شماری مي‌كردند، زيرا يك هيات ايرانی كوچك اما دارای اختيارات بزرگ و ويژه جزو سرنشينان اين هواپيما بود  هواپيما، در يك پرواز عادی از قبرس به نيويورك رفت، اما همه سرنشينان آن مسافران عادی نبودند  آنها شتابزده خود را به قبرس رسانده و در انتظار ويزای سفر به امريكا لحظه شماری مي‌كردند  سفارت امريكا، درخواست اين گروه كوچك ايرانی برای سفر به امريكا را در نوبت بررسی گذاشت، اما بيش از آن برای رسيدن به امريكا شتاب داشتند كه بتوانند در انتظار ويزای امريكا در خيابان‌های نيكوزيا سرگردان بمانند

در تهران، بدون هيچ مقدمه‌ای هاشمی رفسنجانی در يك مصاحبه مطبوعاتی شركت كرد و به آن سئوالاتی كه قرار بود با او در ميان گذاشته شود پاسخ داد  آن سئوالات مربوط به مناسبات جمهوری اسلامی و امريكا بود و هاشمی رفسنجانی نيز پاسخ را از قبل آماده كرده بود: مناسبات ما با امريكا مشكلی نيست كه نتوان آن را با مذاكره حل كرد

آنها كه در خيابان‌های نيكوزيا سرگردان بودند، برای فراهم سازی مقدمات همين مذاكرات عازم نيويورك بودند اما سفارت امريكا در قبرس آنها را بعنوان يك هيات ديپلماتيك نشناخته و تقاضای ويزای آنها را در نوبت گذاشته بود

اين مصاحبه كه متن آن را بر روی سايت پيك ميتوانيد بخوانيد، بعد از ظهر چهارشنبه در تهران انجام شد  هيات سرگردان ايرانی مستند به همين مصاحبه و تماسی كه از تهران با آنها گرفته شده بود، بار ديگر به سفارت امريكا مراجعه كرد  اينبار كنسولگری امريكا پذيرفت كه نام آنها را تحت عنوان اعضای هيات اعزامی از سوی هاشمي رفسنجانی رئيس مجمع تشخيص مصلحت جمهوری اسلامی ثبت كرده و به امريكا مخابره كند  كنسولگری از دو عضو هياتی كه به سفارت امريكا مراجعه كرده بودند خواست تا صبح جمعه برای گرفتن پاسخ مراجعه كنند و محل اقامت و شماره تماس خود را نيز دراختيار سفارت بگذارند

مصاحبه هاشمی رفسنجانی به سرعت توسط خبرگزاری جمهوری اسلامی، با عنوانی كه به مغز پسته آن مي‌مانست فورا به سراسر جهان مخابره شده بود: ما آماده مذاكره با امريكا هستيم

بعد از ظهر پنجشنبه، به گونه‌ای غير قابل انتظار تلفن هتل محل اقامت هيات ايرانی در نيكوزيا به صدا در آمد  اينبار سفارت امريكا به هيات ايرانی مراجعه كرده بود: « لطفا صبح اول وقت به ما مراجعه كنيد»

ويزای امريكا در يك چشم به هم زدن بر پاسپورت دو ايراني ديپلمات نقش بست و آنكه ويزا را دراختيار اين دو ديپلمات ويژه ايرانی گذاشت، در حاليكه شانه‌های خود را به علامت تعجب بالا كشيده و لب‌های خود را در ادامه همين تعجب جمع كرده بود سفری موفقيت آميز را برای آنها تقاضا كرد

اولين پرواز نيويورك از نيكوزيا بعد از ظهر انجام مي‌شد  در سفارت امريكا، آنكس كه ويزا را داده و برای اين سفر موفقيت آرزو كرده بود، يك جمله بسيار كوتاه هم سنجاق كرده بود: ;: «سفری موفقيت آميز را با آمريكن اير لاينز برايتان آرزو مي‌كنم!»

دو ديپلمات ايرانی كه صورت خود را دو تيغه تراشيده بودند، آنقدر هوشيار بودند كه بدانند در آن فرصت كوتاه و پر بودن همه پروازها، آن جمله ديپلمات امريكائی در سفارت امريكا در قبرس چه معنائی دارد  هيچ نيازی به كمك سفارت جمهوری اسلامی در قبرس نبود و چه بهتر كه چنين نيازی پيش نيآمد، زيرا از تهران هم گفته بودند: سعی كنيد با سفارتي‌ها تماس نداشته باشيد و آنها ندانند به كجا مي‌خواهيد برويد و چه ماموريتی داريد

به اين ترتيب، دو پيك اعزامی و مورد وثوق و اعتماد رهبر و رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام، بعد از ظهر جمعه ده اسفند از قبرس عازم امريكا شدند تا مقدمات آن مذاكراتی را فراهم و يا شروع كنند كه هاشمی رفسنجانی در مصاحبه مطبوعاتی خود در تهران با صراحت آن را مطرح كرده بود  نام آنها نمي‌تواند زمانی طولانی مخفی بماند و برخی ضرورت‌ها مانع افشای آن باشد

محمد‌خاتمی را در جريان اين اقدام گذاشته بودند؟ اين تصميم در آن جلسه شورای امنيت‌ملی اتخاذ شد كه پس از ترك تهران توسط حامد‌كرزای تشكيل شد؟ رهبر و رئيس مجمع تشخيص مصلحت بر خاتمی پيشدستی كردند تا ابتكار مذاكرات با امريكا را خود بدست گيرند؟ حامد‌كرزای پيام ويژه‌ای را از "زلمی خليل‌زاد" ديپلمات امريكائی افغانی تبار با خود به ايران برده و با خاتمی در ميان گذاشته بود؟ خليل زاد خواهان اعزام اين هيات به امريكا و حمايت خود از آنها شده بود؟ خليل زاد نقش واسطه را در مذاكرات ايران و آمريكا برعهده گرفته است؟

آخرين پرسش، در عين حال، گرهی ترين پرسش، در شرايطی است كه مقدمات عمليات نظامی عليه عراق بسرعت شكل مي‌گيرد و نقش و موقعيت ايران در اين ماجرای جديد برای امريكا و متحدانش در منطقه و همكاران و هم‌پيمانانش در ميان كشورهای اروپائی بسيار با اهميت است 

عزت‌الله سحابی، پس از رهائی از زندان سپاه پاسداران، سازمان امنيت غير قانونی و يكی از خانه‌های باصطلاح امنيتی كه در اختيار ضد اطلاعات (حراست) سپاه پاسداران است، در يك مصاحبه كوتاه با روزنامه “نوروز“ بر مواضع گذشته خود پای فشرد و با اشاره به وضع بحرانی كنونی ايران و دوران انتشار نشريه “ايران‌فردا“ گفت، كه آنچه اكنون در جامعه شاهدش هستيم، همان است كه من چند سال پيش و در دوران سازندگی (هاشمی رفسنجاني) گفته بودم

سحابی، پس از آخرين جلسه دادگاهی كه پشت درهای بسته برگزار شد، با قرار تبديل بازداشت موقت به مبلغ دويست ميليون تومان آزاد شد و به خانه بازگشت  او، كه از زندانيان مذهبی و با سابقه رژيم شاه و عضو شورای انقلاب منتخب آيت‌الله خمينی است به اتهام براندازی بازداشت شده بود

هنوز كسی بدرستی نگفته‌است كه در پانزده ماهی كه وی در بازداشت بسر برده، در سلول‌های انفرادی زندان پنجاه و نه عشرت‌آباد و خانه‌های تيمی سازمان اطلاعات غير قانونی و غيرعلنی بر سر وی و ديگر بازداشت شدگان ملي-مذهبی چه رفته‌است، اما خود عزت‌الله سحابی در مصاحبه با نوروز، در يك جمله گفت، كه تحت فشار بوده‌است

برخی محافل مطلع از ماجرای محاكمه ملي‌-مذهبي‌ها گفته‌اند، كه در جريان محاكمه ملي‌-مذهبي‌ها بازجوها و شكنجه‌گران در جلسات دادگاه شركت مي‌كنند تا رعُب و ترس از بازگشت به سلول و تكرار شكنجه‌ها و بازجوئي‌هاي طاقت فرسا را تداعی كنند  در همين محافل نقل مي‌شود كه اين شكنجه‌گران و بازجوها حتی با همان لباس‌هائی در دادگاه حاضر مي‌شوند كه در جريان بازجوئي‌ها و شكنجه‌ها با قربانيان خود روبرو مي‌شده‌اند

اين حضور، كه هر چندگاه يكبار با اعتراض توام با خشم بازجوها نسبت به اظهارات متهمين همراه مي‌شود، عملا نشان مي‌دهد كه قاضی دادگاه و هياتی كه برای اين قضاوت جمع كرده‌اند، تابع بازجوها و بازجوها تابع دستوراتی هستند كه در خارج از سالن محاكمه به آنها ابلاغ شده است  بازجوها بارها از سالن دادگاه بيرون رفته و با تلفن همراه خود با محلی كه مركز دستورات است تماس مي‌گيرند و گزارش دادگاه و اظهارات متهمين را مي‌دهند و سپس با دستورات جديد به سالن دادگاه باز مي‌گردند اين رفت و آمدها، تماس گرفتن‌ها و دستور گرفتن‌ها اغلب به آنجا ختم مي‌شود كه بازجو بدون اعتراض رئيس دادگاه در كنار متهم نشسته و بصورت علنی او را تهديد مي‌كند تا آنچه را قرار بوده بگويد، در دادگاه بگويد

در ادامه همين وضع، بارها بازجوها و شكنجه‌گرانی رفته و عده ديگری از بازجوها و شكنجه‌گران كه احتمالا ارشد بر قبلي‌ها هستند و يا بر قسمتی ديگر از پروند‌ها و بازجوئي‌ها تسلط دارند به سالن دادگاه مي‌آيند

دوربين سيمای جمهوری اسلامی حق تصويربرداری از اين بازجوها را ندارد و باحتمال بسيار فيلمبرداران خود در ارتباط با بازجوها هستند و همكاری و رابطه‌ای صميمانه و آشنا به مسئوليت خويش با يكديگر دارند

نخستين مصاحبه عزت‌الله سحابی

پس از رهائی از زندان

عزت الله سحابی، پس از رهائی از زندان، مصاحبه‌ای كوتاه كرده و پيرامون دوران زندان و اعتقاداتش مطالبی بيان داشته كه متن كامل مصاحبه را ميتوانيد در ادامه بخوانيد