انجمن دفاع از حقوق زندانيان، همانگونه که از مدتی پیش مطرح بود، سرانجام اعلام موجودیت کرد و خود را انجمنی غيردولتي و غيرسياسي اعلام داشت.
عمادالدين باقي از اعضاي هيات موسس انجمن دفاع از حقوق زندانيان در جلسه معارفه اين انجمن در آستانه روز جهاني حقوق بشر، با تاكيد بر اهميت مساله حقوق بشر و لزوم محوريت آن در فعاليت‌هاي سياسي و اجتماعي، گفت:

موضوع فعاليت انجمن دفاع از حقوق زندانيان، عام است و كليه‌ زندانيان اعم از سياسي و غير سياسي را در برمي‌گيرد؛ به ويژه آنكه پرونده‌هاي خاصي مانند پرونده شهرام جزايري و افسانه نوروزي علي‌رغم آنكه سياسي نيستند، با سياسي‌شدنشان در عرصه‌ جامعه‌ موجبات تضييع حقوق افراد را فراهم مي‌آورند.
باقی اهم فعاليت‌هاي انجمن را در زمينه‌هاي حقوقي، خدماتي و رفاهي اعلام کرد و خاطرنشان ساخت:

انجمن دفاع از حقوق زندانيان به گردآوري اطلاعات و آمار در مورد زندانيان، مشاوره حقوقي به آنان و تامين وسائل مورد نياز آنان  اقدام خواهد کرد.
باقي با اشاره به اينكه اين انجمن لزوما متولي مستقيم امور رفاهي نخواهد بود، ادامه داد: اين انجمن مي‌تواند بر دستگاه‌هاي مربوط فشار آورد و يا با ارائه طرح‌هايي، امكانات رفاهي لازم را براي زندانيان فراهم كند.
محمد حيدري در جلسه معارفه اين انجمن با اشاره به عدم اجراي بسياري از قوانين مربوط به حقوق زندانيان كه در قانون اساسي و حتي آيين‌نامه زندان‌ها به آنها تصريح شده است، بر غيرسياسي بودن ماهيت انجمن تاكيد كرد و گفت: در عين‌حال در عرصه‌ عمومي ايران، هرگونه فعاليتي در راستاي تلاش براي اجراي قوانين موضوعه، به حوزه سياست مربوط است.
درحال حاضر عدم حضور هيات منصفه در بسياري از دادگاه‌ها، عدم حضور وكيل در مراحل بازجويي متهمان و مواردي از اين دست، مهم ترین عرصه های تلاش انجمن است. این درحالی است که  براي جرم سياسي، فعاليت سياسي  تعریفی وجود ندارد.

مفاد فعاليت‌هاي اين انجمن که مورد تاييد وزارت كشور قرار گرفته عبارت است از:

 حمايت حقوقي و وكيل گرفتن در حد مقدورات انجمن براي زندانياني كه توانايي وكيل گرفتن ندارند،

تهيه ملزومات فرهنگي و رفاهي براي زندانيان و ارسال براي آنها،

ارتباط با خانواده زندانيان و رسيدگي به مشكلات آنها،

 تهيه ليست زندانياني كه بايد شناسايي و حمايت شوند،

تدارك منابع مالي براي حمايت از زندانيان و خانواده‌هايشان و

 تشكيل كميته‌هاي موضوعي در انجمن.
 مرتضي فرجي عضو دیگر بنیانگذارانجمن نیز گفت: عمده مشكلات زندانيان عدم اشراف آنها به مفاد حقوقي و قانوني است. انجمن تلاش خواهد كرد كه با مشاوره حقوقي به اين دسته از زندانيان، از تضييع حقوق آنها جلوگيري كند.
فرجي گفت: تشكيل چنين انجمن‌هايي و فعاليت قوي از سوي آنها از مداخله دولت‌ها و محافل خارجي جهت احقاق حقوق بشر در ايران جلوگيري خواهد كرد.
 هيات موسس انجمن دفاع از حقوق زندانيان را محمدجواد مظفر، عمادالدين باقي، مرتضي فرجي، محمد حيدري، محمدجواد روح و فاطمه كمالي تشكيل مي‌دهند.
در حال حاضر اين انجمن نام 40 تن را به عنوان هيات امنا به وزارت كشور معرفی كرده تا پس از تاييد صلاحيت آنان از سوي وزارت كشور، هيات موسس منحل شده و هيات مديره، دبيركل و كميته‌هاي مربوط تشكيل شوند.
به گفته عمادالدين باقي، وزارت كشور مجوز آغاز فعاليت انجمن دفاع از حقوق زندانيان را تا پيش از مراحل تكميلي تاسيس صادر كرده است و فعاليت اصلي انجمن به پس از تشكيل اولين جلسه هيات امنا موكول مي‌شود. از اين‌رو انجمن دفاع از حقوق زندانيان پس از صدور پروانه فعاليت خود، با ديگر نهادها و ارگان‌هاي ذيربط ارتباط خواهد گرفت.