علی اكبرهاشمی رفسنجانی رئيس مجمع تشخيص مصلحت در مصاحبه با خبرگزاری دانشجوئی ايسنا برخی نقطه نظرات گذشته و هميشگی خود را تكرار كرد و برخی از آن ها را اصلاح. از جمله نظراتی كه در خطبه های اخير نماز جمعه تهران مطرح كرد و همگان تعبير مقايسه خاتمی با بنی صدر را زمينه سنجی برای دهه خونين 60 ارزيابی كردند.

از اين مصاحبه كه در آن دو نكته محوری "بيم از تحريم هر انتخاباتی از سوی مردم"، " پس گرفتن خطبه های نماز جمعه اخير" است را برگزيده ايم. در متن همين دو موضوع ماجرای سفر مك فارلن به ايران در زمان جنگ و رياست هاشمی بر مجلس مطرح شده است. همچنان كه وی برخلاف نماز جمعه اخير، نظرات شخصی اش در باره مناسبات با امريكا را پس گرفته و سياست خارجی و مناسبات با امريكا را به رهبر حواله داده است.

از مصاحبه هاشمی رفسنجانی همين نكات را كه تكراری نيست بر گرفته ايم كه در زير می خوانيد:

ايسنا: حدود و ثغور آزادی از ديد شما تا چه حد است؟ خصوصا در بعد آزاديهای فرهنگی و اجتماعی.

جواب: من حدود آزادی را طبق قانون و شرع مي‌دانم. نبايد از چيزی كه خلاف شرع نيست جلوگيری كنيم. كسی هم نمي‌تواند چيزی را كه قانون اجازه داده منع كند. البته ممكن است در شرع فتاوای مختلفی وجود داشته باشد ولی ما فتوای معتبر را قبول داريم. من طرفدار بستن فضا نيستم بلكه معتقدم بايد فضا را باز كنيم و چيزی به مردم تحميل نكنيم. اگر مردم با ميل خودشان بعضی كارها را انجام دهند، خيلی بهتر از اين است كه از روی اجبار كاری را انجام دهند. اما سوء استفاده از حق آزادی و تجاوز به حقوق و امنيت افراد و انقلاب روا نيست.

ايسنا: در حوزة مسائل سياسی و آزادی بيان و مطبوعات چطور؟

جواب: اگر مطبوعات خودشان كار را اصولی انجام دهند، مي‌توانند آزادانه عمل كنند. برخی مطبوعات مراعات بعضی از اصول را جزء وظايف و حقوق خود نمي‌دانند. دروغ‌پراكنی و تهمت در مطبوعات، خيلی آسيب مي‌رساند. اگر اين موارد در برخی از آنها وجود نداشته باشد، نيمی از مشكلاتشان حل خواهد شد.  يك نمونه، همين مساله‌ای است كه دربارة نماز جمعة اخير من در مطبوعات مطرح شد. در نماز جمعة اخير، مطالب مهمی مطرح كردم و آن اين بود كه آمريكا فكر نكند اين كشور از درون قابل از هم پاشيدن است. در مطالبی كه مطرح كردم خواستم بگويم كه وضع امروزمان از گذشته بهتر است. اوايل انقلاب، آمريكا با منافقين، بني‌صدر، جبهة ملی، چپ های ماركسيستی و سلطنت‌طلب‌ها همراه بود ولی شكست خورد. در آن مقطع، اختلاف نيروهای انقلاب باعث شد كه بني‌صدر جلو بيايد ولی وقتی كه متوجه نيرنگ‌های دشمن شديم، خانواده انقلاب متحد شد و بيشتر دقت كرديم. ولی الان كه نسبت به گذشته قوي‌تر هستيم وقتی جناحها مقابل خود دشمن مشتركی را مي‌بينند بايد مشاجرات را رها كنند و متحد شوند. ولی عده‌ای نتيجه‌گيری ‌كردند كه آقای هاشمی، آقای خاتمی را با بني‌صدر مقايسه كرده است. اين، مسئوليت ناشناسی است. مطبوعه‌ای كه اين‌طور كار مي‌كند نبايد فكر كند كه در جامعه اعتبار دارد. اگر اين مطبوعه درست عمل نكند طبعا اعتبار خود را از دست مي‌دهد و برايش مشكل ايجاد مي‌شود. بايد سالم عمل كنند.

ايسنا: آيا مايليد در مورد جريان مك فارلين توضيح دهيد؟ آيا شما در جريان اين سفر قرار داشتيد؟

جواب: بله، همة سران سه قوه و حتی امام (ره) قبل از ورود هيات آمريكايی در جريان اين مساله بوديم ولی شخص مك فارلين را نمي‌شناختيم. مباحث مذاكره هم روشن بود. بنا بود كه ما برای آزادی گروگان‌های آمريكايی در لبنان تلاش كنيم و آنها هم بعضی از نيازهای تسليحاتی ما را تامين كنند. قدری هم پيش رفته بوديم ولی در گامهای آخر، تقلب آنها قضيه را خراب كرد. البته مسائل ديگری هم بود. اكنون مشغول تنظيم اسناد آن مسئله هستيم و منتشر خواهد شد.

ايسنا: در مورد رابطه و مذاكره با آمريكا به نظر مي‌رسد گاهی اوقات تعابيری دو پهلو به كار مي‌بريد. حتی در مطلبی هم كه از قول شما در نشرية راهبرد منتشر شد به نوعی اين مسئله ديده مي‌شود.

جواب: برخی مطبوعات، مصاحبة مرا تحريف كردند. اين مصاحبه حدود 2 ماه قبل از آغاز جنگ اخير انجام شد و فضای فعلی وجود نداشت. ثانيا بحث بر سر اين بود كه آيا در شرايط كنونی راجع به موضوعی بن‌بست داريم يا خير؟ من مي‌خواستم بگويم كه بن‌بست نداريم هر مشكلی كه بين مجلس و شورای نگهبان يا هر جای ديگری به عنوان معضل پيش مي‌آيد دو راه ‌حل دارد؛ يكی اينكه در مجلس با اجازه رهبری رفراندوم را تصويب كنند و ديگر اينكه رهبری آن را به عنوان معضل به مجمع ارجاع دهند. اجرای هر دو اين موارد هم به نظر رهبری برمي‌گردد. اين بحث، خيلی مشخص است ولی برخی مطبوعات يكدفعه مطرح كردند كه آقای هاشمی پيشنهاد رفراندوم داده است.

ايسنا: در اين مورد مشخصا موضع شما چيست؟

جواب: رهبری به‌طور صريح نظرشان را اعلام مي‌كنند ما نبايد نظر ديگری را مطرح كنيم.

ايسنا: راهبردهايی كه برای مواجهه با آمريكا با توجه به شرايط منطقه پيشنهاد مي‌كنيد چيست؟

جواب: اولا نبايد در مقابله با آمريكا تسليم شويم، ثانيا بايد ديپلماسی ما فعال باشد. نه زور بگوييم و نه زير بار زور برويم. اگر ديپلماسی فعال داشته باشيم مي‌توانيم بسياری از گره‌ها را باز كنيم.

ايسنا: پاسخ شما در مورد شايعاتی كه درباره خانواده هاشمی مطرح مي‌شود چيست؟
جواب: خود شما دليل را چه مي‌دانيد؟ به دليل اينكه در همة دوران انقلاب مسؤوليت داشتم، آمريكايي‌ها و ضد انقلاب سعی مي‌كنند كه تا مي‌توانند روحانيت و انقلاب را بدنام كنند. آنها فكر مي‌كنند كه افرادی وجود دارند كه مي‌توانند گاهی مشكلات را حل كنند. آنها مي‌خواهند اين قدرت را از انقلاب بگيرند. همة آنها از روحانيت آسيب ديدند و اصلا ما اينها را به اين روز انداختيم. با اين وجود چطور مي‌توان انتظار داشت كه دل خوشی از ما داشته باشند. بايد خودمان رشد داشته باشيم كه داخلي‌ها اين‌گونه عمل نكنند. وضع من و خانواده‌ام بسيار روشن است . از لحاظ مالی خانواده من زندگی در سطح متوسط جامعه را دارند و اكنون كمتر از زمان پيروزی انقلاب امكانات دارند و صورت ريز اموال خانواده من در دو مقطع به رئيس قوه قضاييه داده شده و آنها طبق اصل 142 قانون اساسی رسيدگی كرده‌اند و شخص رئيس قوه قضاييه در نمازجمعه اعلام كرد كه دارايی خانواده آقای هاشمی از قبل از مسؤوليت شان كمتر شده و اين برای انقلاب افتخار است. نمي‌دانم چرا بعضی از افراد وابسته به انقلاب مي‌خواهند اين افتخار را از انقلاب بگيرند.

ايسنا: در مواردی مانند آقای كرباسچی و يا آقای عبدالله نوری چه نقشی داشتيد؟آيا برای خود نقشی در كاهش چالش‌ها قايليد؟

جواب: تا جايی كه بتوانم در حل مشكلات تلاش مي‌كنم. البته اين‌طور نيست كه هر كاری بخواهم مي‌توانم انجام دهم؛ ولی تا آنجا كه بتوانم تاثير مي‌گذارم و بنا هم ندارم كه بگويم چكار كردم. كم كردن چالش‌ها را وظيفة خود مي‌دانم. اما بعضي‌ها اين را نمي‌خواهند.
اگر به جريان انتخابات مجلس ششم برگرديم، بعد از فشارها چيزی كه مرا قانع كرد در انتخابات شركت كنم، اين بود كه شايد بتوانم در مجلس نقش‌آفرينی كنم و بتوانم با ساير گروه‌ها، ائتلافی درست كنم. ولی بعدا عده‌ای نشان دادند كه طور ديگری حساب مي‌كنند و چنين چيزی را نمي‌خواهند. لذا نتيجه گرفتم كه اگر وارد مجلس شوم ممكن است جريان سومی راه بيفتد و اختلافات بيشتر شود. لذا دستم برای جلوگيری از اختلافات آن‌قدر باز نيست ولی هرجا كه بتوانم، بدون در نظر گرفتن اينكه اختلافات بر سر چيست و يا به نفع كدام طرف است، سعی می كنم جلوی اختلافات و مشاجرات را بگيرم.

ايسنا: آيا شما در خصوص لوايح اخير دولت سعی كرده‌ايد كه مشكلات را كاهش دهيد؟
جواب: من، هم به مجلسي‌ها و هم به شورای نگهبان گفته‌ام كه سعی كنيد اين مساله را بين خودتان حل كنيد تا احتياجی به مجمع تشخيص نداشته باشيد. بهتر است كه مسائل مهمی مانند اين لوايح، بين مجلس و شورای نگهبان حل شود. آقای خاتمی هم در نامه‌ای به رئيس مجلس اعلام كرده است كه نمي‌خواهد خلاف شرع را بپذيرد. ترجيح من هم اين است كه آنها مشكلات را بين خودشان حل كنند و اميدوارم بتوانند چنين كاری را انجام دهند. 

ايسنا: با توجه به اينكه انتخابات مجلس را پيش رو داريم پيش‌بينی شما از آينده فضای سياسی كشور چيست؟

جواب: من در اين مورد نگرانی دارم. مسؤولان بايد مسائل را حل كنند تا مردم به شركت در انتخابات تشويق شوند و شرايط به‌گونه‌ای باشد كه نمايندگان با آرای بيشتری پشتيبانی شوند و كار كنند. البته ميزان حضور مردم مقداری هم به نوع عمل نمايندگان و مسئولان برمي‌گردد. عملكرد خوب ، مردم را به حضور در انتخابات تشويق مي‌كند و يك مقدار هم بايد خودمان مواظب باشيم. به هر حال، حضور مردم در صحنه خيلی مهم است.