pyknet - جهان

در همان روزهايی كه در شهر كربلا، در جنوب عراق هزاران زائر شيعه مراسم يادبود شهادت امام حسين را برگزار ميكردند، در نجف - ديگر شهر بزرگ مقدس شيعيان- آيت الله ها در تكاپور بودند تا با استفاده از موقعيت پيش آمده جايگاه خود را مشخص كنند.

به گفته هانی فحس از شخصيتهای مذهبی لبنان، در حال حاضر چهار مرجع شيعه در نجف وجود دارند: علی حسين سيستانی كه مشهورترين آنهاست، محمد باقر حكيم – نوه آيت‌الله محسن حكيم، شيخ بشير النجفی معروف به پاكستانی و علی اسحاق الفياد اهل افغانستان. همه آنان بدرجات متفاوت شاگردان ابوالقاسم خويی هستند. مرجعی كه سه چهارم علمای شيعه را تربيت كرده است. پسر او عبدالمجيد خويی روز دهم اوريل در حرم اميرالمومنين ترور شد. عبدالمجيد خويی رئيس "مجمع شيعيان عراق" بود و دبيركلی بنياد خيريه خويی را بعهده داشت كه مقر آن در لندن است و شعباتی در نيويورك و مونترال كانادا دارد.

ترور دوگانه
شايع است كه حضور وی در كنار حيدر كليدار - مسئول سابق حزب بعث- باعث خشم جمعيت و قتل وی شده است. برخی معتقدند كه انگليسی ها عبدالمجيد خويی را فرستاده بودند تا جلوی يك شورش احتمالی در نجف را بگيرد. برخی نيز ميگويند كه دستور دهنده اين ترور را بايد در ميان اطرافيان مختار الصدر، پسر محمدصادق صدر جستجو كرد. محمد صادق صدر آيت‌الله ديگری است كه در نوزدهم فوريه 1999 توسط رژيم صدام كشته شد. اما اطرافيان صدر منكر هرگونه ارتباطی با قتل خويی هستند. ضمن آنكه بلندپروازی های سياسی خود را پنهان نمی كنند و يادآروی می كنند كه در سال 1980، يكی ديگر از اعضای خانواده آنان مرجع تقليد باقر صدر نيز توسط صدام كشته شده بود. همان كسی كه پس از سقوط رژيم صدام حسين، ساكنين محله عظيم شيعی نشين بغداد نام اين محله را از "صدام شهر" بنام وی يعنی "صدرشهر" تغيير داده‌اند. چنانكه نزديك به مسجد بزرگ شيعيان پايتخت پارچه ای آويخته شده كه بر روی آن نوشته شده : خون صدر پاك نخواهد شد.

بدينسان تنش درون جامعه شيعيان عراق بالا گرفته است. بسياری به رهبری آيت الله سيستانی اعتراض دارند. برخی از علمای لبنان از جمله علامه فضل الله، رهبر معنوی سابق حزب الله لبنان، كه خود در حال كسب درجه مرجعيت است معتقدند سيستانی آن "اقتدار" لازم را ندارد كه بتواند رهبری خود را تثبيت كند. بويژه آنكه اصولا چندان در سياست دخالت نمی كند. اطرافيان مقتدا صدر هم می گويند كه يك مرجع تقليد بايد موضعگيری كند و ساكت نماند. اما مقتدا صدر سی و دو ساله است و جزو روحانيون بزرگ محسوب نمی شود و اين مسئله ای است كه ايرانی ها خيلی خوب از آن آگاهاند. با آنكه قم يكی از مراكز مهم شيعی است اما ايرانيها به آنچه در نجف می گذرد توجهی ويژه دارند. ايران فعلا بازی با برگ آيت الله قاسم حايری را شروع كرده و می كوشد سيستانی را كنار بگذارد و هواداران صدر را بسوی حائری جلب كند.

بنظر ناصر الاسد، كارشناس مسايل شيعی در روزنامه السفير لبنان، همه اينها بسيار ابهام انگيز است. بگفته وی يك خارجی به راحتی نخواهد توانست خود را به نجف تحميل كند. نه بدين دليل كه مراجع نجف همه بايد عرب باشند (سيستانی ايرانی است ، خويی ترك است) بلكه نحوه دخالت ايران موجب سوظن جدی است. به گفته ناصر الاسد "با كودتا نمی شود مرجعيت تعيين كرد و بايد ديد تناسب قوا چگونه خواهد بود." به گفته او صرفنظر از اينكه كدام روحانی نجف در آينده اقتدار لازم را پيدا كند "مدت زمانی لازم خواهد بود كه مرجع تازه مهمی در نجف ظهور كند و سيستانی را كنار بگذارد." فعلا بنظر ميرسد كه همه گروههای مختلف شيعی برای جلوگيری از درگيری ميان خود به نوعی تفاهم دست يافته اند. اما اين تفاهم و اجماع خود يعنی وجود مسايلی كه همچنان معلق مانده و بايد روزی حل شود. تا آن زمان بايد "تقيه" كرد، يعنی چيزی را كه به آن اعتقاد ندارند در ظاهر پذيرفت.

شيخ هانی فحس معتقد است "ايالات متحده در برابر چالشی بزرگ قرار گرفته است. اگر اجازه ندهد عراقی ها سرنوشت خود را بدست گيرند، اگر به تحقير مردم عراق ادامه دهد و بخواهد همكاری با آمريكا را تحميل كند، به همان شكل كه قبلا امكان غارت را بوجود آوردند، در آنصورت مردم عراق مقاومت خواهند كرد و مراجع نيز بدين مقاومت مشروعيت مذهبی خواهند داد." بنظر وی از هم اكنون خطر در كمين است: " امريكايی ها می خواهند عراق را به يك پيكره‌ای چسبيده ا از اشيا ناهمگون تبديل كنند بدون آنكه دارای سر و ستون فقرات باشد. نجف ستون فقرات اصلی است و امريكايی ها ميخواهند قدرت آن را نابود كنند. اما بريتانيايی ها با سابقه تاريخی كه دارند خوب ميدانند كه نجف در مقاومت در برابر اشغال چه اهميتی دارد."

تفاهم برسر استقرار جمهوری اسلامي
شيخ قاسم انصاری نماينده مقتدا صدر اعلام كرد هدف از زيارت كربلا آن بود كه "نشان دهد شيعيان عراق دارای اكثريت هستند و حق خود را برای اداره دولت ميخواهند. در ابتدا مخالفت ما با اشغال خارجی از طرق مسالمت اميز انجام ميشود.... اگر در مرحله معينی عدم خشونت هيچ نتيجه ای ندهد، در آنصورت تصميم جديدی خواهيم گرفت." از سوی ديگر شيخ عبدالمهدی كربلايی نيز بنام آيت الله علی سيستانی خواهان تشكيل حكومتی در عراق شد كه "نماينده همه جوامع و اقوام باشد و بطور مسالمت اميز برای آزادی هرچه سريعتر كشور از اشغال فعاليت كند" همه اينان برسريك نكته توافق دارند و ان عبارتست از ايجاد حكومتی اسلامی در عراق و كاربست شريعت است. در اينصورت مراجع خواهند توانست سمتگيريهای عمده سياسی را تعيين كنند و درمقابل حوزه چانه زنی احزاب سنتی – از جمله حزب كمونيست عراق – بشدت محدود خواهند شد و حتی كنار گذاشته خواهند شد.

گام احزاب پيرو آمريكا بسوی حزب الدعوه
اهميت نجف در واقع در اينجاست كه در ورای احزاب است و احتمال دارد در ماههای اينده نقش همچنان مهمتری را ايفا كند. در اين شرايط دو حزب عمده كرد، حزب دمكرات كردستان مسعود بارزانی و اتحاديه ميهنی كردستان جلال طالبانی، كه از مداخله آمريكا پشتيبانی كرده‌اند، از گروههای كه در گردهمايی صلاح الدين در كردستان عراق شركت كرده بودند دعوت كرده اند كه مجددا در بغداد گرد ايند. از جمله اينان احمد چلبی از شورای ملی عراق، عدنان پاچه چی وزير سابق خارجه عراق در دهه شصت، عبدالعزيز حكيم از مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق و اياد العلوی از اتحاد ملی عراق. نكته تازه در اين دعوت ان است كه از شركت كنندگان خواسته شده تا امكان همكاری با ديگر گروههای اپوزيسيون را نيز در نظر بگيرند.

ظاهرا منظور گامی بسمت حزب كمونيست عراق و يا حزب الدعوه است.(قديمترين حزب اسلامی عراق كه زمانی از انقلاب ايران حمايت ميكرد.) ميماند مسئله سنی ها كه از هشتاد سال پيش قدرت را در عراق به زيان شيعيان در دست داشته اند. الترناتيوی كه آمريكايی ها روی ان حساب ميكنند و ميخواهند از جنگ قدرت ميان اپوزيسيون به سود خود بهره برداری كنند.


		جهان		پيك