|
۳۰
سال
پس
از توقيف
هفته نامه طنز"توفيق"
در زمان شاه،
امسال در نمايشگاه كتاب،
"كاكاتوفيق"
روی ميز كتاب های تازه انتشار رفت.
كتاب
را
فريده توفيق تاليف كرده است كه خواهر برادران توفيق،
بنبانگذاران "توفيق"
است.
كتاب را نشر آبی
چاپ كرده
و
۳۰۰۰
تومان
هم قيمت گذاشته، اما با آنكه قيمت زياد است، در بازار كتاب از
آن استقبال شده است.
توفيق بخشی از تلاش روزنامه نگاران ايران در دهه 40 بعد از
كودتای 28 مرداد است كه كوشيدند در سد سانسور و اختناق كودتائی
شكافی ايجاد كنند. از صراحت و بی پروائی طنز"چلنگر" در توفيق
اثری نبود و مرزهای قرمزی كه اطراف دربار شاهنشاهی، ارتش
شاهنشاهی و سازمان امنيت شاهنشاهی كشيده شده بود مراعات ميشد،
اما همين مقدار هم در آن سال ها هوائی بود برا تنفس. حتی همين
مقدار را هم ديكتاتوری برآمده از كودتای 28 مرداد تحمل نكرد و
در تدارك اعلام حزب يگانه رستاخيز شاهنشاهی، كه مشابه همين
حركات اخير برای تشكيل مجلس حزب الهی بود، توفيق نيز توقيف شد.
يعنی همان بلائی كه بر سر نشريه "گل آقا" آمد و حاكميت و
ولايت، تحمل طنز "گل آقا" را هم نيآورد. گل آقا همانجائی رفت
كه پيش از او كاكاتوفيق رفته بود و پيش از آن دو دو "چلنگر" و
"آهنگر". چلنگر پيش از كودتا منتشر می شد و آهنگر برای مدت
كوتاهی پس از پيروزی انقلاب 57 و با سبك و سياق چلنگر.
توفيق آهسته و با احتياط بسيار
از سال
۱۳۳۷
وارد ميدان شد اما از آغاز دهه
تا تير ماه
۱۳۵۰،
كه تاجگذاری شاهنشاه و اعلام حزب رستاخيز در تدارك بود رنگ و
بوی سياسی و انتقادی آن بيشتر شد.
كيومرث صابری كه "گل آقا" را منتشر كرد و در غم تعطيل شدن آن
بدستور رهبر، دق كرد، از نويسندگان
توفيق
بود و از سبك و سياق توفيق در گل آقا بسيار بهره گرفت.
كاكاتوفيق، گشنيزخانم، ممدلى و خركاكا
در توفيق صحنه گردان طنز بودند و در "گل آقا" مش غلام و زنش
و...
توفيق با شعار ماندگار " شب جمعه دو چيز يادت نره... دوم
توفيق" روزهای پنجشنبه روی تخته كيوسك روزنامه فروشی ها ظاهر
می شد.
فريده توفيق درابتداى كتاب
تازه انتشار خود،
درباره سياست و خط مشى توفيق مى نويسد: «توفيق روزنامه ملى و
مستقل بود و به هيچ حزب و دسته و جمعيتى بستگى نداشت. سياست
توفيق طرفدارى از اعلاميه جهانى حقوق بشر و نشر حقايق و روشن
كردن افكار عمومى باروش فكاهى _ انتقادى يعنى طنزنويسى با بيان
عاميانه بود.» نكته مهم كتاب كاكاتوفيق اين است كه بخشى از
مطالب و كارتون هاى توفيق هيچ گاه به چاپ نرسيد و در واقع با
سانسورى كه در دوره پهلوى وجود داشت نمى توانست راه به جايى
ببرد. در بخش آخر كتاب هم كه روايت و حكايت روزهاى توفيق و
تلاش دست اندركاران براى باز شدن مجله آمده است كه البته به
جايى نرسيد. |
