|
سعید لیلاز، کارشناس اقتصادی، درگفت و گو با خبرنگار خبرگزاری
کار
گفت:
با وجود در اختیار داشتن منابع نفتی متاسفانه ساختار اقتصادی
ایران در تمام نیم قرن اخیر به گونهای اداره و شکل داده شده
که هیچ رژیمی اعم از شاه، جمهوری اسلامی و رژیمهای قبل و بعد
آن چارهای جزء فروش و صادرات نفت خام و واردات مواد اولیه و
واسطهای نداشته و از این نظر در کارکرد نفت، هیچ تفاوتی در
قبل و بعد از انقلاب ایجاد نشده است.
تا سال 76-
75 این صنعت همچنان در انحصار و اختیار شرکتهای غربی، خارجی
بوده و بومی کردن صنعت نفت از همین سال آغاز شده است.
در حوزههای بالادستی مثل پتروشیمی، سکوهای نفتی، عملیات
فرآوری هنوز کمابیش وابستگیهای مهمی به خارج وجود دارد.
آن چه شرکتهای بزرگ نفتی همچون شل، پترولیوم و غیره را بزرگ
میکنند,
این است که علاوه بر صنایع نفت، مخازن و ذخایر نفتی را در کشورهای
جهان خریداری کرده و مالک آنها میشوند که شرکت ملی نفت ایران
در حال حاضر به دلیل ساختار حقوقی مالکیتی اجازه این کار را
نداشته ؛ اما یکی از مالکین ذخایر نفتی, ایران است که از این
نظر یکی از 10 شرکت نفتی بزرگ جهان است.
ساختار اقتصادی ایران هنوز ماهیتا نفت را طی نکرده و هر رژیمی
طی 70-60 سال گذشته، در ایران مجبور به فروش نفت خام و وارد
کردن مواد اولیه و واسطهای بودند و این روند ادامه دارد.
از بابت ملی کردن صنعت نفت به دکتر محمد مصدق و تمام کسانی که
در این امر مقدس کمکی کردند, تا ابد مدیونیم
؛ چرا که اقتصاد ایران چیزی جز نفت نداشته و هنوز هم ندارد.
اگر موفق به جلوگیری از کودتای 28 مرداد میشدیم, بهرهبندی
و اثربخشی ملی شدن صنعت نفت به مراتب بیش از این بود. ضمن
آنکه در صورتی که به هر طریق امکان ادامه حکومت مصدق وجود
داشت و از برخی تندرویها اشتباهات تاکتیکی جلوگیری میشد,
شاید در حال حاضر سرنوشت ملت ایران متفاوتتر بود. |
