با گذشت چند هفته از آغاز ششمين دوسالانه بين‌المللی كاريكاتور تهران، علي‌رغم وعده مسؤولان برگزاری اين دوسالانه مبنی بر طرح و نهايی كردن موضوع تأسيس انجمن صنفی طراحان كاريكاتوريست، خبری از آن شنيده نمي‌شود.

از نوع تبليغاتی كه در آستانه دوسالانه امسال از سوی مسؤولان برگزاری بر مي‌آمد، نگاهی خوشبينانه درخصوص به نتيجه رسيدن موضوع انجمن صنفی به وجود آمده بود.
كما اينكه برخی از همكاران كاريكاتوريست، اين تبليغات را همانند تبليغات دوره‌های گذشته، بدون نتيجه مي‌دانستند. گويا سخنان آنان به درستی تعبير شده است.
بارها گفته‌ايم و نوشته‌ايم كه تنها مرجعی كه شايستگی به دست گرفتن جريانات كاريكاتور ايران را دارد، انجمنی است كه در آن اكثريت كاريكاتوريست‌های ايرانی عضو و صاحب‌نظر و رأي‌اند.

عدم به نتيجه رسيدن اين هدف و تعلل در پوشيدن جامه عمل به آن، شايد در ذهن ناظران بيرونی اينچنين تداعی كند كه  كاريكاتوريست های ايران همت و توان ندارند. اما اينجا بايد بگويم كه گروهی از هنرمندان اين رشته كه تعدادشان كم نيست با انگيزه لازم، حاضر به پيگيری و به نتيجه رساندن اين جريانند و تا به امروز به احترام آنكه مبادا عملی موازی نسبت به دوستانی كه از چندين سال گذشته قصد تأسيس انجمن صنفی كاريكاتوريست‌های ايران را داشته‌اند، تا به حال سكوتی از سر احترام گزيده‌اند.

اما امروز پس از گذشت سال‌‌ها و عدم نتيجه‌گيری صحيح از فعاليت آن دسته اخير از همكاران به نظر مي‌رسد كه بايد اين موضوع از زاويه‌ای ديگر بررسی شود.
اينجانب به جرأت بايد بگويم كه عده‌ای خاص، تأسيس يك نهاد مدنی و صنفی به نام «انجمن صنفی كاريكاتوريست‌های ايران» را به سود منافع خود نمي‌دانند.

همين عده قليل شايد موتور محركه انگيزه‌های فعالان تأسيس آن را كند و رفته‌رفته از حركت انداخته‌اند.

اما چه كسانی از تأسيس انجمن صنفی برای كاريكاتوريست‌های ايران ضرر مي‌كنند:

1ـ اين يك واقعيت است كه در چند سال اخير، آمار فعالان در عرصه كاريكاتور ايران رشدی روزافزون و خيره‌كننده داشته است و نسلی نوين در صحنه كاريكاتور ما به ظهور و بالندگی رسيده‌اند.

طبيعی است كه برخی از فعالان اين هنر كه قدمتی چند ساله در عرصه كاريكاتور ما دارند، به كسانی اعتماد كنند كه از گذشته با آنها تماس و دوستی داشته‌اند. درحالی كه بسيارند كاريكاتوريست‌های لايق در استان‌‌ها و شهرستان‌های مختلف كشور كه به دليل دوری از پايتخت و عدم ارتباط با گردانندگان جريانات كاريكاتوری ايران در اين عرصه به بازی گرفته نشده‌اند.

شايد عده اندكی از كاريكاتوريست‌های ايران كه در قلب تصميم‌گيري‌های ملی در اين عرصه‌اند از بال و پر دادن به هنرمندان جديد اين عرصه، احساس خطر مي‌كنند كه مبادا جايگاه آنان به خطر بيفتد.

درحالی كه انتقال منطقی مسؤوليت‌های اجرايی به نسل جديد و پر انگيزه و خلاق نه تنها جايگاه پيشكسوتان اين عرصه را كم‌ارزش نمي‌كند بلكه باعث عزت آنان خواهد شد چرا كه نسل نو خود را وامدار آنان مي‌داند.

2ـ در كنار اين عده اندك، معدود افرادی هستند كه به واسطه آنان به جايگاهی رسيده‌اند و يا در انتظار نشسته‌اند تا نوبت به آنان برسد.

طبيعی است كه كنار رفتن گروه اول، حيات حرفه‌ای گروه دوم را به مخاطره انداخته چرا كه آنان هيچگاه به شكل مستقل صاحب جايگاه نشده‌اند و جايگاه ظاهر خود را مديون ارتباط با گروه اول مي‌دانند.

با شكل‌گيری انجمن صنفی كاريكاتوريست‌‌ها، تمامی مسؤوليت‌های در اين عرصه با رأي‌گيری مسالمت‌آميزی ميان افراد مختلف تقسيم خواهد شد. شايستگی افراد در اجرای مسؤوليت، باعث اقبال دوباره كاريكاتوريست‌‌ها به آنان خواهد شد و در غير آن صورت افراد جديدی جايگزين خواهند شد.

همين گردش منطقی در اين عرصه باعث ايجاد پتانسيل و خلاقيت روزافزون در حوزه‌های مختلف اين رشته هنری خواهد شد. چه در عرصه دوسالانه‌های بين‌المللی، چه در حوزه كاريكاتوريست‌های مطبوعاتی و هر آنچه كه اين هنرمندان قادر به ابراز هنر خود در آن، هستند.

متأسفانه گروهی ديگر از كاريكاتوريست‌های قديمی و صاحب جايگاه در كاريكاتور ايران نيزهستند كه متأثر از ذهنيت تاريخی ايرانی مبنی بر عدم نتيجه‌بخش بودن حركت‌های گروهی در ايران، قائل به حفظ شرايط موجودند.

آنان در يك پيشداوری غيرمنطقی به اين نتيجه‌گيری مي‌پردازند كه اگر انجمن صنفی در حوزه كاريكاتور تأسيس شود، همين اندك حركت كه اينك صورت مي‌گيرد نيز انجام نخواهد شد.

بايد گفته شود كه اگر همه آغازگران حركت‌های جريان‌ساز در تاريخ دنيا و به خصوص ايران نيز از همين عقيده پيروی مي‌كردند، هيچ جريان جديدی در ساختار جوامع مختلف ايجاد نمي‌شد و آنان در همان تفكرات قرون وسطايی خود دست و پا مي‌زدند.
ضمن احترام كامل و ادای خضوع و خشوع به پيشكسوتان كاريكاتور ايران بايد بگويم كه نسل جديد اين هنر، استدلالی ديگر را برای حركت‌های جمعی در عرصه كاريكاتور برای خود دارد. چرا كه كار گروهی در اين حوزه، باعث روزافزونی جايگاه كاريكاتور ايران در ميان مخاطبان داخلی و در مقابل كشورهای خارجی خواهد شد و آنگاه است كه كاريكاتور ما كرسی معتبرتری را نزد افكار عمومی كاريكاتوريست‌های دنيا به خود اختصاص خواهد داد. بياييد تا به دور از منافع شخصی، تلاش كنيم تا با تأسيس انجمن صنفی كاريكاتوريست‌های ايران گامی تاريخی و ملی در اين حوزه برداريم.