بموجب يك تحقيق خواندنی از وضع زندان های جمهوری اسلامی، پس از بند "زندانيان مواد مخدر" دو بند «چك» و «جوانان» پرمصرفت ترين بندها برای مواد مخدر است.

‌در ميان 5/98 درصد زندانيان كشور، «ترياك» عمدتا به دليل آسان بودن خوردن آن، به علت آسان بودن مصرف، نداشتن بو، ارزان و قابل دسترس بودن، عمده ترين ماده مخدر مصرفی در زندانهای كشور است. همچنين ‌٧٥ درصد زندانيان، هروئين و ‌٦٦ درصد حشيش را پس از ترياك عمده ماده مصرفی در زندان معرفی كرده‌اند.

چگونگی وارد شدن ترياك و هروئين از سوی زندانيان نيز هنگام برگشت از دادگاه، بيمارستان، مرخصی و در هنگام ملاقاتهای حضوری و ديدار با همسر و همچنين به روشهايی چون جاسازی به صورت انبار در معده، روده، رحم زنان، ‌لابه‌لای زندانيان، جاسازی داخل كتاب، محلهای دوخت لباس، داغ كردن دمپايی، پرتاب از ديوار زندان و توسط برخی پرسنل با كيف و ساك بوده است.

به گفته اين زندانيان، هر خوراك ترياك (يك عدس) بين يكهزار تا ‌٢ هزار تومان و هر گرم حدود ‌٣ تا ‌٤ هزار تومان و هر گرم هروئين نيز ‌١٠ تا ‌١٥ هزار تومان در زندان خريد و فروش شده است.

همچنين بر اساس اين گفته‌ها، مواد مخدر معمولا در بسته‌های ‌٥ گرمی وارد زندان شده و برخی داروهای روانگردان، در مواردی از طريق بهداری زندانها، با تجويز برخی پزشكان يا رابطين و كارگران بهداری تهيه و در برخی موارد نيز سرقت مي‌شود.
بر اساس اين تحقيق كه بر روی يكهزار و ‌٤٣٦ نفر زندانی كشور شامل ‌٢/٨٤ درصد شهری و ‌٦/١٣ درصد روستايی صورت گرفته است، ‌٧/٤٥ درصد افراد اين جامعه، سابقه مصرف مواد افيونی قبل از ورود به زندان را ذكر نكرده‌اند و ‌٣/٥٤ درصد سابقه مصرف حداقل يك ماده افيونی را ذكر مي‌كنند كه بيشترين آن مربوط به ترياك است.
به گزارش ايسنا از بين يكهزار و ‌٢٠١ زندانی مورد بررسی، ‌٥/٣٢ درصد متاهل و ‌٢/٣٢ درصد آنها دارای سوء مصرف مواد افيونی بوده‌اند. نتايج تحقيق فوق به لحاظ كمی حاكيست كه ‌٥/٤٤ درصد زندانيان، كشيدن، ‌٣/٢٢ درصد، خوردن، ‌٥/٦ درصد تزريق و ‌٢/٣ درصد تودماغی و ‌٦/٢٣ درصد روشهای ديگر را بيشترين شيوه مصرف مواد در زندانها دانسته‌اند كه ‌٩/٢٩ درصد بهترين زمان و محل مناسب رد و بدل كردن مواد را شب، و داخل بندها عنوان كرده‌اند.

همچنين طبق پاسخ جامعه آماری اين تحقيق كه از سوی يكی از مراكز مسوول انجام گرفته، بر اساس نتايج كيفی در خصوص نحوه تهيه پول خريد و فروش مواد مخدر در زندانها، ‌٢٢ درصد از طريق خريد و فروش مواد، ‌٣٠ درصد كار در زندان، ‌١٥ درصد مبادله وسايل شخصی و مواد غذايی، ‌١٢ درصد قمار، ‌١٢ درصد كارت اعتباری و ‌٩ درصد اخاذی و باجگيری عنوان شده است.

زندانيان در زمينه رفتار پرخطر تزريق در زندان نيز نظرات متفاوتی داشته‌اند و ‌٥٢ درصد تزريق مواد در زندان را تاييد و ‌٦٥ درصد رد كرده‌اند.

‌٧١ نفر از پاسخ‌دهندگان نيز اعلام كرده‌اند كه تزريق در زندان به وسيله سرنگ و پمپ دست‌ساز انجام مي‌شود كه قيمت آنها از ‌٥٠ تومان تا ‌١٠ هزار تومان ذكر شده است. بعلاوه قيمت سرنگ مستعمل ‌٣٠٠ و اجاره پمپ ‌٢٠٠ تومان، ميزان استفاده از سرنگ و پمپ دست‌ساز از سوی برخی ‌١٠، عده‌ای ‌٢٠ و تا ‌١٠٠ بار نيز ذكر شده است.
از سويی ديگر، برخی از زندانيان گفته‌اند هر پمپ حدود يك سال كار مي‌كند و ‌٢٠ درصد آنها معتقدند عده‌ای برای تميز كردن محل تزريق از ادكلن و الكل طبی يا صنعتی استفاده مي‌كنند. ‌٩٣ درصد پاسخ‌دهندگان نيز تزريق مشترك در زندانها را تاييد كرده و گفته‌اند تميز كردن وسايل تزريق به ندرت اتفاق مي‌افتد و اكثريت هيچ گونه وسيله ضدعفونی را نام نبرده‌اند.