|
هاشمی رفسنجانی با سردبیر ارشد روزنامه فاینشنال تایمز مصاحبه
کرده است. این مصاحبه در تهران انجام شده و پایگاه اطلاع رسانی
هاشمی آن را به فارسی منتشر کرده است. ما این ترجمه را اندکی
خلاصه کرده و بخش های عمده آن که به مسائل داخلی و روابط و
مناسبات بین المللی مربوط است را برگزیده ایم که می خوانید. از
جمله درباره توافق اخیر اتمی و آینده آن، نقش مثبت اوباما در
مذاکرات اخیر، امیدها به حل اختلافات با عربستان سعودی، بی
اهمیت بودن مخالفت خوانی های اسرائیل، مناسبات روحانی و هاشمی،
نقش مخرب تندروها در داخل کشور، آینده اقتصادی ایران در صورت
آزاد شدن پولهای بلوکه شده ایران و بالا رفتن صادرات نفت و گاز
و حتی برق و سرانجام، آینده سوریه.
- چرا این موافقتنامه موقت كه الان به دست آمده، قبلاً به دست
نمی‌آمد؟
• یك مقدار به مسائل داخلی ما مربوط می‌شد و یك مقدار هم
طرف‌های ما تمایل به انحصار دارند.
- این مسائل داخلی كه شما اشاره كردید، چه چیزهایی بودند؟
• بالاخره مردم تشخیص دادند این سبكی كه دارد كشور اداره
می‌شود، به نفعشان نیست.
- آیا منظور شما سیاست‌های اقتصادی و اشتباهاتی است كه در
سیاست‌های اقتصادی قبلی بود؟
• از هر جهت.
- همان‌طور كه شما می‌دانید با این موافقتنامه موقت مخالفت
وجود دارد. عربستان سعودی و كشورهای حوزه خلیج فارس و كنگره
آمریكا مخالف هستند. چگونه دولت ایران می‌تواند این طرف‌ها را
نسبت به این توافق‌نامه متقاعد كند؟
• البته در خود ایران هم مخالفینی وجود دارند. كارهای مهم
طبعاً مخالف دارد و باید مخالفین را یا قانع كرد و یا به هر
حال مخالفت را تحمل كرد.
- مخالفتی كه در داخل ایران وجود دارد، آیا ممكن است خطری را
متوجه این قرارداد موقت كند؟
• نه. چون رهبری هم تأیید كردند،
مخالفین دیگر پناهی ندارند كه مخالفت كنند.
- چقدر سخت خواهد بود كه ایران و كشورهای 1+5 به یك موافقتنامه
جامع برسند؟
• فكر می‌كنم مرحله اول مشكل تر بود. این خط شكنی بود. مرحله
دوم روی روال كار می‌شود. از طرف ما مانع ایجاد نمی‌شود. چون
ما حسن نیت داریم. ولی نمی‌توانیم ته دل دیگران را بخوانم و
نمی‌فهمم دیگران در قلبشان چه می‌گذرد. از طرف ما كار روان
است.
- آیا شما فكر می‌كنید كه یك قرارداد دائمی باید تا یك سال
آینده به دست بیاید؟
• طبعاً تا شش ماه مهلت قرارداد است و شش ماه دوم هم برای آن
كار كافی است.
- جالب است كه شما این‌طور فكر می‌كنید كه به دست آوردن
موافقتنامه دائمی و جامع راحت از موافقتنامه موقت است. چون در
غرب برعكس است و همه فكر می‌كنند بر سر موافقتنامه موقت
راحت‌تر از موافقتنامه جامع به توافق رسیدند.
• من گفتم كه خط شكنی مشكل تر بوده است. شما دیدید كه آقای
اوباما مواجه با چه مشكلاتی در آنجا شد و ما هم بی‌مشكل
نبودیم.
- این خط‌شكنی كه می‌گویید در واقع شكستن ساختار تحریم‌ها بوده
یا صحبت كردن با آمریكایی‌ها بود؟ منظور شما اینهاست؟
• بله. یك قسمتش همین جا بود. چون مذاكره با آمریكا یك تابو
بود و این تابو آسان نمی‌شكست و بدون آمریكا هم نمی‌شد این كار
پیش برود. محدودیت‌هایی كه در قوانین بین‌المللی برای همه
كشورها وضع شده، برای ما هم قابل قبول است. عهدنامه عدم گسترش
سلاح هسته‌ای كه مورد احترام همه دولت‌ها و ملت‌هاست، از نظر
ما هم قابل قبول است و بیشتر از آن هر چه باشد، تحمیلی است.
- پس با این حساب كشورهایی كه خواستار این هستند كه برنامه
هسته‌ای ایران كلاً از بین برود، از این مسئله ناامید خواهند
شد؟
• الان هم ناامید هستند. برای اینكه ایران عملاً و فنی دارای
این تكنولوژی است. دانش را نمی‌شود از یك جامعه گرفت.
- پس با این حساب ایران بر چرخه هسته‌ای تفوق پیدا كرده است؟
• بله. ما می‌توانیم الان خودمان هم نیروگاه بسازیم و هم سوختش
را تأمین كنیم و هم می‌توانیم از منافع پزشكی و زراعتی و خیلی
چیزهای دیگر آن استفاده كنیم.
- اگر می‌خواستید بمب بسازید، آیا دانش آن را داشتید؟
• ما در فكرش نبودیم. بالاخره آن دانش، دانش مستقلی است و ما
در این زمینه كار نمی‌كردیم.
- شما چگونه كشورهای مهمی مثل عربستان سعودی را متقاعد می‌كنید
كه هدف شما صلح‌آمیز است؟ چگونه می‌خواهید با كشوری مثل
عربستان سعودی روابطتان را بهبود بخشید؟
• ما یك تجربه خیلی خوبی در این زمینه داریم. بعد از جنگ چون
عربستان به نفع صدام در جنگ شركت داشت، یعنی پشتیبانی مالی
می‌كرد، یك ملاقات كه من با آقای امیرعبدالله در سنگال كردم،
همه یخ‌ها با توضیحاتی كه به ایشان دادم آب شد.
- آیا امكان دارد كه دولت ایران یا از طریق شما یا از طریق خود
دولت به عربستان سعودی برای بهبود روابط پیشقدم شود؟
• بله. من هم حاضرم و آنها هم از من استقبال می‌كنند.
- در مورد مناقشه‌ای كه در سوریه هست، آیا ایران می‌تواند نقش
سازنده‌ای ایفا كند برای اینكه آن مناقشه خاتمه پیدا كند؟
• بهتر از اینی كه هست، می‌توانیم نقش ایفا كنیم.
- در حال حاضر مستشارهای نظامی ایران در داخل سوریه هستند و به
دولت بشار اسد كمك می‌كنند.
• خود سوریه مستشار به اندازه كافی دارد.
- فكر می‌كنید برای اینكه مناقشه خاتمه پیدا كند، ضرورت دارد
كه دولت دست آقای بشار اسد نباشد؟
• اگر مردمش بپذیرند، مانعی ندارد. باید مردم بپذیرند. این حق
ما نیست كه دخالت كنیم.
- چرا امسال تصمیم گرفتید كه برای ریاست جمهوری شركت كنید؟
• برای اینكه كشور به جایی رسیده بود كه مردم از من این خواسته
را داشتند و فكر می‌كردند كه شاید من بتوانم كاری كنم. من هم
به امید اینكه راه نجاتی باز كنم، پذیرفتم و بدخواهان
نگذاشتند.
- خیلی ناامید شدید وقتی كه جلوی شما برای انتخابات ریاست
جمهوری گرفته شد؟
• اصلاً. برای اینكه فكر كردم آنچه كه اصل است، افكار مردم است
و افكار مردم راه خودش را باز می‌كند. مردم ما خیلی سیاسی و
خیلی در صحنه هستند.
- چقدر وضع اقتصاد از نظر شما بد است؟ با توجه به اینكه تورم
در سه سال گذشته 4 برابر شده و ركود وجود دارد و بیكاری وجود
دارد. آیا دولت برنامه منسجمی برای بهبود اقتصاد دارد یا خیر؟
• باید ببینیم بودجه‌ای كه دولت به مجلس می‌دهد، چه راهكارهایی
در آن هست؟
- شما چه راهكارهایی را فكر می‌كنید باید در آن باشد؟ چون خود
شما برای اقتصاد برنامه داشتید.
• اولین راهكار همینی بود كه در گام اول هسته‌ای برداشته شد.
من هم سابقاً وقتی كه رئیس جمهور شدم، اولین گام این بود كه
قطعنامه 598 را پذیرفتم و راه را برای همكاری جهانی باز كردم.
البته عوامل زیادی هم هست كه داخلی است.
- اگر فرض كنیم كه تحریم‌ها به شكل متداوم برداشته و یا كم
شود، پیام شما برای سرمایه‌گذاران خارجی چیست؟
• در درجه اول از ایرانی‌هایی استقبال می‌كنیم كه در خارج
هستند و در درجه بعد از هر كس كه مایل است در ایران
سرمایه‌گذاری كند.
- فكر می‌كنید كدام بخش‌ها خیلی جذابیت دارند برای
سرمایه‌گذاران خارجی و برای ایران مهم هستند؟
• در صنایع زیربنایی و روبنایی نفت و گاز و به خصوص پتروشیمی.
در صنایع ریلی كه ما با این خاك وسیع میدان وسیعی داریم. در
صنایع هوایی و خیلی چیزهای دیگر، كشتی سازی و بندرسازی هم
می‌توانند. البته ما الان همه اینها را بلد هستیم و
سرمایه‌گذاران خارجی هم پول بیشتری و هم تكنولوژی‌های پیشرفته
تر دارند.
- فكر می‌كنید سرمایه‌گذارها می‌توانند الان مطمئن باشند كه
خطر جنگ از بین رفته و این قرارداد موقت، یك قرارداد دائم
خواهد بود؟
• فكر می‌كنم با این محاسبات عقلانی و سیاسی كه مخصوصاً دولت
اوباما نشان دادند، چنین روزی
دور از انتظار نیست.
- شما در مورد سروصداهایی كه از اسرائیل می‌آید، نگران نیستید؟
• اسرائیل در مقابل ایران خیلی كوچك است. ماهی كوچولو، ماهی
بزرگ را نمی‌خورد.
- مطمئناً خیلی خوشحال می‌شوند كه این گونه شما توصیفشان
می‌كنید.
• ما هم دلمان نمی‌خواهد كه بدحال شوند.
- پس از نظر شما فقط سروصداست؟
• بله. كار دیگری از آنها برنمی‌آید. زورش به حزب‌الله محدود
لبنان نرسید.
- شما فكر می‌كنید كه آقای روحانی حمایت رهبری را در قراردادی
كه بسته شد، در مذاكرات هسته‌ای دارند یا اینكه یك مقدار اینجا
الان موافقتی وجود دارد ولی این احتمال ممكن است وجود داشته
باشد كه مداوم نباشد و تداوم نداشته باشد؟
• اگر معلوم شود كه به نفع كشور دارد تمام می‌شود، دلیلی ندارد
كه رهبری حمایت نكنند. ایشان بیش از همه دلشان می‌خواهد كه
ایران آزاد، آباد و پیشرفته باشد.
- حمایت شما از آقای روحانی در واقع در پیروزی ایشان
تعیین‌كننده بود. آیا ایشان پیش شما برای اینكه به ایشان
بگویید چه كاری بكنند، می‌آیند، برای اینكه مشورت بدهید؟
• رفاقت من با ایشان پیش از اینها بوده است. از زمان مجلس،
جنگ، مركز تحقیقات و تا امروز همان روابط برقرار است و ایشان
عضو مجمع هستند و در جلسات مجمع و كمیسیون‌ها می‌آیند و اگر هم
نیازی داشته باشند، با من مشورت می‌كنند.
- فكر می‌كنید این صد روز اول ایشان چطور بوده است؟
• در مسائل خارجی این صد روز ختم به خیر شد. انشاءالله در داخل
همین اتفاق بیفتد.
- در مورد صد روز آینده فكر می‌كنید می‌شود اقتصاد را بهبود
بخشید؟
• آثار مثبتش را می‌توانیم ببینیم. ولی خرابی‌ها خیلی بیش از
اینهاست كه در صد روز بتوانیم جبران كنیم، البته حركت رو به
رشد خواهد بود.
من فكر می‌كنم به صورت آرام، ما در یكی، دو سال آینده وضع كشور
را طبیعی كنیم.
- فكر می‌كنید چقدر از میلیاردها دلاری كه خارج از ایران بلوكه
شد، می‌تواند در یكی دو سال آینده به ایران برگردد.
• من الان عدد روشنی را درنظر ندارم. می‌دانم در چین، ژاپن،
هند و بعضی جاهای دگر خیلی پول داریم. در بانك‌های غربی هم
داریم. عمدتاً معاملات آینده است كه اگر نفتمان را به طور
طبیعی بفروشیم و گاز را بتوانیم خوب بفروشیم و صادرات برقمان
را توسعه بدهیم كه همه اینها را می‌توانیم، وضع خیلی عوض شود.
- در مورد مناقشه بین شیعیان و سنی‌ها به طور مثال در سوریه،
آیا ما شاهد یك درگیری تاریخی هستیم كه ممكن است مدت‌های
طولانی ادامه داشته باشد؟ چگونه می‌تواند یك آشتی صورت بگیرد؟
• متأسفانه الان همین‌گونه است كه شما می‌گویید. ولی راه حلش
را من سابقاً به پادشاه عربستان گفتم و آن این بود كه كمیسیون
علمایی از علمای فرق اسلامی تشكیل شود و مبانی دینی را مرجعیت
كنند كه عوام هم مخالفت نكنند. سخت نیست اگر بخواهیم كار كنیم.
ولی آن كمیسیون اجرا نشد.
- هر وقت به لندن آمدید، درب فاینشنال تایمز به روی شما باز
است كه این صحبت را ادامه دهیم.
• من قبلاً خیلی به لندن آمدم و انشاءالله یك بار دیگر هم در
اواخر بیایم. ما قبلاً كه لندن می‌آمدیم، بیشتر برای موزه‌ها و
اینها بود. شما موزه‌های خوبی دارید.
پیک نت 6
آذر |
