گفتگو با "المانیتور"

گزارش فاطمه کروبی

مهدی کروبی رئیس دو دوره‌ مجلس در جمهوری اسلامی از نزدیک‌ترین افراد به آیت الله خمینی بود. او که سابقه‌ زندان در دوران رژیم شاه سابق ایران را نیز دارد، در پی برگزاری راه‌پیمایی مخالفان حکومت ایران درحمایت از مردم مصر و تونس، درسال ۲۰۱۰ به زندان خانگی افتاد. امروز او در آستانه‌ی هشتاد سالگی، چهارسال را در زندان خانگی و دورازجامعه سپری می‌کند. درحالی که از سوی هوادارانش به عنوان یکی از رهبران جنبش سبز شناخته‌می‌شود. جنبشی که با اعتراض به نتایج انتخابات دهمین دوره‌ی ریاست جمهوری اسلامی، که محمود احمدی‌نژاد برنده‌ آن اعلام شد، شکل گرفت. بسیاری از کارشناسان عقیده دارند بهارعربی براساس الگوی سازماندهی اعتراضات خیابانی درجنبش سبز درایران آغاز شد.

«المانیتور» درآستانه آغاز پنجمین سال حصر رهبران جنبش سبز، مصاحبه‌ای داشته با«فاطمه کروبی»، همسرمهدی کروبی که طی ماه‌های نخست پس از یورش ماموران به منزلشان در دوم اسفندماه، حصرغیرقانونی اعمال شده از سوی حکومت را درکنار همسرش تجربه کرد.

متن کامل این مصاحبه بدین شرح است:

- المانیتور: یک ماه پیش از آغاز حصر خانه‌ی شما در محاصره بود و حمله‌هایی نیز به آن صورت گرفت؟

فاطمه کروبی: بله، درشب‌های رمضان به مدت ۳ شب به منزل ما حمله کردند و ضمن تخریب اموال هتاکی و فحاشی بسیار کردند. ولی در روز۲۱ بهمن نیروهای امنیتی منزل ما را محاصره کردند و اجازه ورود و خروج به کسی را ندادند. هنگامی‌که آقایان کروبی و موسوی درخواست راهپیمایی جهت حمایت از خیزش مردم مصر و تونس (بهار عربی) را برای روز ۲۵ بهمن ۸۹ به وزارت کشور دادند، ازصبح 21 بهمن منزل ما محاصره شد، تلفن‌های منزل و موبایل من، محمد تقی و محمد حسین قطع شد. من و آقای کروبی هم درخانه زندانی شدیم.

- اما پس از نمازجمعه‌ای که احمد جنتی، کروبی و موسوی را تهدید به قطع تلفن و قطع ارتباط با مردم کرد، زمزمه‌های آغاز حصر شنیده‌ ‌‌شد؟

فاطمه کروبی: آقای جنتی در آن نماز جمعه آنچه برایش نوشته بودند را خواند. بنا بود ارتباط سیاسی آقایان کروبی و موسوی با هوادارنشان قطع شود، اما آنچه درعمل اتفاق افتاد بسیار متفاوت بود. حکومت به حرف و سخن خودش هم متعهد نماند. مرتکب رفتاری شده که بعد از این همه مدت نمی‌خواهد مسئولیت‌اش را بپذیرد.

از نیمه شب ۲۶ بهمن به مدت ۵ روز با هماهنگی نیروهای امنیتی ۴۰ تا ۵۰ تا نفر از اوباش در نیمه شب مقابل منزل ما می‌آمدند و فحاشی می‌کردند. بعدش هم به تخریب منزل می‌ پرداختند. نیروهای امنیتی که در آن روزها به هیچکس از جمله فرزندان و نوه‌ها و حتی خواهر بزرگ آقای کروبی (مادرشهیدی که چندی بعد فوت کرد) اجازه توقف چند دقیقه‌ای نمی‌دادند، اما همزمان با ورود اوباش، منزل را در اختیار آن‌ها می‌گذاشتند. اسم این جماعت را هم مردم خودجوش گذاشته بودند. یکی از بدترین شب‌ها بامداد دوم اسفند نزدیک ۲:۳۰ صبح بود که اوباش با ورود به ساختمان،  بمب صوتی به‌ داخل انداختند. غروب همان روز ماموران به داخل ساختمان یورش آوردند و حبس رسما آغاز شد.

- چندمامور به منزل وارد شدند؟

فاطمه کروبی: بیش از ۶۰ مامور. بازداشت و حبس و حصرغیرقانونی صورت گرفته، و برخلاف قانون اساسی، آئین دادرسی کیفری و قانون مجازات اسلامی است.

ماموران با ورود به ساختمان تمام مدارک، کتاب‌ها و همه چیز، حتی داروهای من و همسرم را بردند، وان و فن حمام را از جا در آوردند، نمی‌دانم در منزل رئیس سابق مجلس جمهوری اسلامی بدنبال چه بودند! بسیار رفتارشان غیر انسانی بود. من بارها تجربه ساواک شاه را در دوران پیش از انقلاب داشتم. رفتار آن شب مامورین اطلاعات به مراتب خشن‌تر و غیرانسانی‌تر از ساواک بود. تا نزدیک اذان صبح تفتیش را طول دادند. تنها تخت و مبلمان و فرش را باقی گذاشتند.  تمام درب‌ها را قفل کردند و زندگی ما را محدود به گوشه‌ای از آپارتمان کردند. پنجره‌ها کاملا پوشانده شد، قفل اتاق‌ها تغییر کرد و در اختیار مامورین قرار گرفت و ما در قسمتی از خانه خود که بیشتر وسائل‌اش برده شده بود، زندانی شدیم. در چند روز اول کسی به ما سر نمی‌زد، آشغال‌ها چند روز در آشپزخانه مانده و آپارتمان بوی بدی گرفته بود؛ شرایط غیر قابل تحمل بود، اما درب را باز نمی‌کردند، من هم نمی‌توانستم آشغال را بیرون بگذارم. بعد از چند روز سر زدن ماموران روال بهتری به خود گرفت.

- در تصاویری که بعدها منتشر شد اتاقی ۱۲ متری دیده می‌شود که گفته می‌شد آقای کروبی در آن زندانی بود، این محل کجاست؟

فاطمه کروبی: این عکس مربوط به نگهداری ۱۰۰ روزه آقای کروبی درساختمان میدان ۷ تیر است. یک واحد کوچک با کمترین امکانات. ببینید ما در مجتمع آپارتمانی زندگی می‌کردیم، هجوم ماموران به ساختمان همراه شد با تصرف اموال سایر همسایگان ساختمان. مجتمع به زندانی تبدیل شد و سایر همسایگان ساختمان از دسترسی به خانه‌هایشان محروم شدند. نیروهای امنیتی‌ها بجای مالکین از مجتمع اشغال شده استفاده می‌کردند. این تصرف خلاف شرع و قانون بود و موجب برخورد و تهدید جدی آقای کروبی شد. بعد از چند ماه حاضر شدند همسرم را به ساختمانی در میدان هفتم تیر انتقال دهند تا دیگران بتوانند اموالشان را از دست ماموران  آزاد کنند.

بعد از ۷ تیر ایشان را  به خانه امنی در بزرگراه صدر انتقال دادند. هنگامی‌که ایشان در خانه امن وزارت اطلاعات در بزرگراه صدر نگهداری می‌ شد، به تنهایی دریک واحد اداری بدون امکانات و دسترسی به هوای آزاد و نور آفتاب زندانی شد. دریک مورد بیش از۴ ماه محروم از ملاقات با همسر و فرزندانش شد. نگهبان‌ها دوبار در روز (صبح و شب) در آپارتمان را باز می‌کردند و به او سر می‌زدند. ساختمان فاقد امکانات یک واحد مسکونی بود. آقای کروبی تا بهمن سال گذشته آنجا حصر بودند، محروم از نور آفتاب وهوای تازه. تصور کنید نزدیک به هزار روز محصور در آپارتمانی بدون امکانات و دسترسی به نور و هوای تازه. بعد از چند عمل جراحی از بهمن سال گذشته همسرم به منزل شخصی‌ مان در جماران  منتقل شدند. دراینجا به کتاب‌هایشان دسترسی دارند. طبقه اول در اختیار ماموران است و طبقه دیگر در اختیار من و ایشان.

- بدترین دوران حصر کی بود؟

فاطمه کروبی: زمانی ‌که درخانه امن محصور بودند به شکل‌های مختلف به آقای کروبی سخت می‌گرفتند، محرومیت از ملاقات و محرومیت ازحقوق اولیه یک زندانی ویژگی بخش مهمی از آن دوران بود. آن دوران مصادف بود با دوران وزارت اطلاعات آقای مصلحی. اجازه دهید یک مثال از آن دوران بزنم، یک‌ بار مطلبی از آقای کروبی که درملاقاتی گفته بودند نقل شد، بدنبال آن، ملاقات ما قطع شد و به مدت ۴ ماه هیچ خبری از ایشان نداشتیم. بعدها متوجه شدیم ماموران تنها برای چند لحظه به ایشان سر می‌زدند و تعداد کلماتی که  روزانه با ماموران رد و بدل می‌کردند کمتر از تعداد انگشتان دست بوده. در خانه امن وضعیت جسمی شان بدلیل نحوه نگهداری بسیار آسیب دید. بیماری گوارشی، کاهش وزن شدید، مشکل وضعیت تنفسی و نرمی استخوان بخشی از یادگاری‌های آن دوران است. وقتی هم من مطلع شدم برای پیگیری درمانیشان کلی تنش با مسئولین امنیتی وقت داشتیم. حرف و سخن درارتباط با آن دوران بسیاراست. آقای کروبی درآن دوران با وجود مریضی و تنهایی باید برای خود غذا هم درست می‌کرد.

آقای کروبی برای مدت مدیدی از بدیهی‌ترین حقوق محروم بودند. درحقیقت  این حصر فاقد ضابطه است. ببینید درکشور قوانینی داریم که براساس آن باید موضوع حصر و حقوق مربوط به فرد حصرشده را بسنجیم. درقوانین و مقررات کشورمان حصرتعریف نشده، اعمال مجازات بدون طی کردن مراحل رسیدگی قضایی درمحکمه صالحه، عملی است مجرمانه. تا به امروز حکومت از طی کردن روال قضایی سرباز زده و حصر و حبسی بدون ضابطه را تحمیل کرده است. درچنین شرایطی حقوق فرد حصر شده کاملا مبهم است و در اختیار ضابطان اجرایی حصر گذاشته شده است. لذا برخوردها سلیقه‌ای است. در۳ سال اول بهره‌ گیری از حقوق اولیه در موارد بسیار امکان ‌پذیر نبود. هنوز هم مبنایی ندارد. مثلا دسترسی به روزنامه‌ها و ارتباط تلفنی همچون دیگر زندانیان نیست. تلفن‌های منزل قطع است، دو روزنامه غیرسیاسی، همشهری و اطلاعات معمولا در اختیار آقای کروبی است.

ملاقات‌ها مدتی است منظم شده، فرزندان هفته‌ای یک‌ بار به دیدار ایشان می‌آیند. البته حسین فرزند بزرگ آقای کروبی از دیدار پدرخود محروم است. حسین بیش از دوسال است به جز زمان‌هایی که پدرش در بیمارستان بود، و تنها یک‌ بار درعید نوروز پدرش را دیده است. این محرومیت از دیدار بدون دلیل و توضیح خاصی انجام می‌شود.

- آیا زندانبان‌ها با آقای کروبی بحث و صحبت هم می‌کنند؟

 فاطمه کروبی: خیر

- آیا تاکنون پیامی از سوی مقامات جمهوری اسلامی در زندان برای آقای کروبی برده شده؟

فاطمه کروبی: خیر

- شما کی متوجه شدید که دستور زندانی آقای کروبی و شما از سوی رهبر ایران صادر شده؟

فاطمه کروبی: ببینید! تا به امروزهیچ یک از مقامات رسمی کشور مسئولیت حصر را برعهده نگرفته. تلویحا شنیدیم که مقامات قضایی و انتظامی بار این رفتار غیر قانونی را برعهده رهبری گذاشته‌اند. سخنان متفاوتی در۴ سال گذشته تکرارشده که نشان از سر در گمی مقامات نظام دارد. شاید دلیل این سر در گمی را باید در همان غیر قانونی بودن حصر و حبس اینچنینی جستجو کرد. ازنظرخانواده، کل نظام در قبال این رفتار غیر قانونی مسئول‌اند.

- آقای کروبی چه مدتی در خانه‌ی امن نگهداری ‌شدند؟

فاطمه کروبی: نزدیک به ۱۰۰۰ روز

در زمانی که درخانه امن بودند بخشی از هزینه زندان خانگی را من بعنوان اجاره می‌پرداختم. در واقع مقامات وزارت اطلاعات در آن زمان با این ترفند می‌ خواستند توجیهی برای این بدعت عجیب خود درست کنند و به مردم و جامعه بین‌المللی بگویند کروبی درخانه‌ی اجاره‌ای خودش حصر است. من در نامه‌ای [۱] سرگشاده به رئیس دستگاه قضا، این موضوع را نوشتم و تذکر دادم اما نبود گوش شنوایی.

- آیا نیازهای خوراکی منزل آقای کروبی را شما برای ایشان خریداری می‌کنید؟

 فاطمه کروبی: بله

- چرا شما را از آقای کروبی جدا کردند؟

فاطمه کروبی: خروج من از حصر برای درمان بود. سپس آقای کروبی را به  ساختمانی در۷ تیر منتقل کردند و ۱۰۰ روز ایشان در آپارتمانی یک‌ خوابه به همراه ۱۰ مامور بدون دسترسی به نور و هوای تازه بودند. در چنین شرایطی گفتند امکان بازگشت من به حصر نیست. منتظر ماندم تا به خانه امن منتقل شوند، بعد از انتقال باز هم اجازه بازگشت به من ندادند. این ‌بار گفتند دیگر دستوری برای نگهداری شما نیست. ما که از ابتدا دستور قضایی ندیدیم. از ما اصرار برای ماندن کنار آقای کروبی و از آن‌ها انکار. در آن زمان می‌خواستند آقای کروبی مدت زیادی در تنهایی بماند که ماند. متاسفانه آسیب‌های جسمی بسیاری بخاطر وضعیت نگهداری، به ایشان وارد شد و انجام ۴ عمل جراحی هم نتوانست آثار آن را مرتفع کند.

- آقای کروبی این روزها چگونه از شرایط کشور با خبر می‌شوند؟

فاطمه کروبی: تلویزیون دولتی کشور تنها منبع خبری است که آقای کروبی دسترسی دارند که البته آن هم معجونی است از یک بنگاه دروغ پراکنی. دو روزنامه غیر سیاسی هم در اختیار ایشان قرار داده می‌ شود. درعین حال فرزندان در ملاقات‌ها و من به واسطه ترددم اخبارکلی را به ایشان می‌رسانم.

- آیا کسانی در دولت یا نزدیک به دولت، پیامی از سوی دولت جدید برای آقای کروبی برده‌اند و یا دیداری صورت گرفته است؟

فاطمه کروبی: آقای دکتر هاشمی وزیرمحترم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تنها فرد دولتی ‌است که همسرم را دوبار ملاقات کردند، بعبارتی ایشان به ‌واسطه تخصص‌شان همسرم را ویزیت کرده‌اند. این ویزیت نه به‌ واسطه سمتشان بلکه بخاطرتخصص‌شان بوده است. محبت و بزرگواری ایشان، ربطی به مجموعه دولت ندارد.

- برخورد و نحوه‌ تعامل زندانبان‌ها با آقای کروبی در این چهارسال چگونه بوده؟ آیا با تغییر دولت‌ها تغییری در تعامل یا برخوردها صورت گرفته چه تغییر مثبت و چه تغییر منفی؟

فاطمه کروبی: تغییر دولت بعد از چندماه همراه شد با تغییر نیروهای امنیتی و مسئولین حصر. آقای کروبی از ابتدا مشکلی با ماموران نداشتند زیرا آن‌ها را مامور و معذور می‌داند. افرادی که الان مسئولیت حصر و حبس را برعهده دارند و ما با آنان سر و کار داریم افرادی مودب و محترم هستند. البته دامنه اختیارات آنان بسیارمحدود است و تصمیمات جای دیگری گرفته می شود.

- شرایط امروز حصر چگونه است؟

فاطمه کروبی: آقای کروبی امروز در ساختمانی دو طبقه زندانی است، در طبقه‌ همکف ماموران اطلاعات هستند و در طبقه‌ بالا آقای کروبی و من زندگی می‌کنیم. ما با فروش آپارتمان شخصی‌مان درمجتمع یاسمن در مهر ۱۳۹۰ این خانه  را در جماران تهیه کردیم. اما وزارت اطلاعات در آن زمان حاضر به انتقال آقای کروبی به منزلش نشد و ایشان را تا بهمن ۹۲ درخانه امن محصور کرد.

آقای کروبی ۹ بار در زمان شاه دستگیرشدند. انقلابیون نقش آقای کروبی و پدرشان مرحوم آیت الله آشیخ احمد کروبی را در انقلاب بخوبی به یاد دارند. برخلاف کسانی که این روزها وارث انقلاب شده‌اند ما متعلق به ‌روزهای سخت و زمستانی انقلابیم.

انقلاب شد تا مردم سرنوشت خودشان را به دست خودشان رقم بزنند، بنا بود ایران و ایرانی سربلند باشد. حوادثی که در چند سال گذشته بنام انقلاب رقم خورد بسیار تاسف‌ انگیز بود، طبیعی بود فردی مانند آقای کروبی که عمرش را برای انقلاب گذاشته تحمل نکند و در جهت اصلاح قدم بردارد. کروبی نمی‌ تواست سرخوش از سوابقش به گوشه‌ای بنشیند و به خاطر آرامش خود و خانواده‌اش چشمش را بر حوادث ببندد و یا سکوت اختیار کند. ایشان با اعتقاد در این مسیرسخت اصلاح قدم گذاشتند، چنین روزی را هم پیش‌بینی می‌کردند.

- آخرین دیداری که میان آیت الله علی خامنه‌ای و آقای کروبی صورت گرفته مربوط به چه سالی بوده است؟

فاطمه کروبی: قبل از انتخابات ۱۳۸۸٫

- به تازگی آقای کروبی پیامی برای آقای روحانی رئیس جمهوری اسلامی فرستاد و در آن تاکید به رعایت حقوق بشر کرده بود منظور از فرستادن این پیام چه بود؟

فاطمه کروبی: دغدغه آقای کروبی مردم و انسان‌های بی نام و نشانی هستند که این سال‌ها فشاربسیاری تحمل کردند. ایشان در پیام شفاهی‌شان به آقای روحانی یادآورشدند که ایشان از این فرصت استفاده و سعی کنند حقوق ملت در اصول مندرج در فصل سوم قانون اساسی اجرایی شود. برای آقای کروبی مسیر همان مسیر است، استوارهمچون گذشته. ایشان سخن بسیار دارند. ایشان برای خودش چیزی نمی‌خواهد حتی بارها به ماموران گفتند من را به اوین انتقال دهید تا حکومت مجبور به طی کردن مراحل قانونی شود و زمینه محاکمه‌ام را فراهم سازد. ۵ سال است حکومت یکطرفه و ازطریق رسانه‌های متعلق به بیت‌ المال فرافکنی کرده، تهمت زده و دروغ گفته، فرصت دفاع و پاسخگویی هم قائل نشده. با این وجود شاهدیم که  تخریب حکومت تاثیری در نگرش مردم نداشته. سخنان سخیف و کودکانه امثال آقای جنتی که بدون محاکمه و دادرسی حکم اعدام صادر می‌کنند را باید درهمین راستا دید. آقای کروبی بارها گفته‌اند که آماده محاکمه طبق اصل ۱۶۸ قانون اساسی در یک محکمه علنی هستند.

پیک نت  26 بهمن