مراسم سالگرد تاسيس نهضت آزادی در تهران
خطر خارجی جدی است
نقش و وزن هيچ گروهی را نبايد ناديده گرفت



سرمقاله راه توده 117
وحدت ملی 
و طرد شدگان انتخابات 
تلاش برای ايجاد تشنج در مناطق كردنشين كشور - اعتصاب، تحصن و اعتراضات صنفی دانشجويان در سراسر كشور رو به گسترش است - ادعای مطبوعات عربی : جرج بوش در ديدار با نخست وزير لبنان در واشنگتن گفته است : آمريكا لبنان بدون حزب الله، عراق بدون صدام و خاورميانه بدون جمهوری اسلامی را ميخواهد - اعتراضات كارگری در كارخانه های ايران ادامه دارد
راديوها
آزادی
صدای ايران
بي بی سی
فرانسه

نشريات

ابرار
آزاد
اطلاعات
آفتاب يزد
انتخاب
ايران
سياست روز
جمهوری
چشم انداز
چيستا

راه توسعه

خراسان
رسالت
روز نو
عصرما
كيهان
گيلان امروز
نوروز
همشهری
ماهنامه آفتاب
يك هفتم

سايت ها

اكو نيوز
ايران امروز
ايران مانيا
ايرنا
ايسنا
پارس پژواك
پيك ايران
پيوند
تحكيم وحدت
دمكرات كردستان
راشدان
راه توده
راه كارگر
شمس
عصرنو
كار
گذرگاه
گويا
مرور
مشاركت
ملي- مذهبی
موتلفه
نامه مردم
نهضت ازادی
همصدا
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
برنامه‌ها
 
 
 
                pyknet@perso.be  

در كابل پيگيری می شود
دور جديد مذاكرات با آمريكا

پاسخ آيت الله منتظری به پرسشهايی 
درباره موقعيت سيامك پورزند

نظرات موافق و مخالف اصلاحات درباره سخنان اخير خاتمی
جريان سوم از شبح تا واقعيت

سخنرانی هاشم آغاجری، عباس عبدی و سعيد حجاريان در 
همايش مردم سالاری دينی

            گزارش از ايسنا

آيت الله امينی : جامعه در حال انفجار است و بقای نظام به رضايت مردم بستگی دارد

نشست دفتر تحكيم وحدت در اراك

گزارش سايت اميركبير از نشست امروز دفتر تحكيم وحدت در اراك

عليرضا حقيقی - نوروز

مذاكرات غيررسمی و تكرار ماجرای مك فارلين

 

سخنرانی حميدرضا جلايی پور در نشست دفتر تحكيم وحدت

عارفه فاطمی - نوروز

باز هم درباره پرونده پتروپارس

آفتاب يزد

واكنش های مختلف در مورد مذاكره با آمريكا

نماينده شيراز : بايد مطالبات مردم به رفراندم گذاشته شود تا تصميم نهايی گرفته شود

بهروز گرانپايه : كنار رفتن خاتمی يعنی بحران مشروعيتی كه ميتواند موجب فروپاشی نظام شود

تظاهرات كارگران جهان چيت كرج عليه بنياد مستضعفان

 

اقدام غيرقانونی بنياد مستضعفان در معامله سهام چيت ری

 

مشكلات چيت ری ناشی از عدم احساس مسئوليت خريداران است

نوروز

پاسخ مصطفی تاج زاده به روزنامه كيهان

 

ميثم سعيدی : اكثريت مجمع تشخيص مصلحت همجهت با شورای نگهبان است

سعيد حجاريان: مردم اگر از خاتمی نااميد شوند به طرف راست نميروند به سمت عبور از خاتمی ميروند

منطقه ويژه اقتصادی سرخس به منطقه ويژه آستان قدس تبديل شده است

امير سيدين - نوروز

در جهان هيچ كس سخنان خاتمی را شوخی نگرفت

خراسان

نقش ناسا و سيا در حملات يازدهم سپتامبر

كنگره آمريكا خواهان توضيح بوش درمورد آگاهی وی از حملات يازدهم سپتامبر شد

اكبر منتجبی - نوروز

حمله به نوروز يا تفكر نوروز؟

كاظم انبارلويی - رسالت

چرا روحانيان، مخالفان ولايت فقيه را از صفوف خود طرد نمی كنند؟

سعيد احتجاب - نوروز

دوران ديكتاتورهای مصلح سپری  شده است

دكتر ميرجلال الدين كزازی - عليرضا حيدری

شاهنامه نامه مردم است

آفتاب يزد

با مخالفت امام جمعه خرم آباد اجلاس گفتگوی تمدنها لغو شد

محمدرضا مودودی - آفتاب يزد

حقيقت تلخ مطبوعات بهتر است يا زهر شايعات؟

مصطفی تاج زاده - نوروز

رای محافظه كاران هراندازه باشد، انان خود را پای ثابت حكومت ميدانند

آزاد

وزير اقتصاد: حجم پول شويی قابل ارزيابی نيست

نوروز

دفتر هاشمی رفسنجانی مذاكره با آمريكا را تكذيب كرد

ايسنا

سخنرانی بورگن هابرماس در دانشكده ادبيات

رسالت

اصلاح طلبان بايد پاسخگوی مشكلات اقتصادی باشند كه مخالفان اصلاحات بوجود آورده اند؟

سعيد رضوی فقيه - نوروز

اسلاميت نظام در گرو حفظ جمهوريت آن است

حميد رضا جلايی پور : جای تاسف است كه سی نفر ميتوانند همه مسئولان يك استان را به بازی بگيرند

ساعدی - خراسان

دلايل افزايش قيمت مسكن

آقتاب يزد

موحدی كرمانی: همه داد بزنيد كه عزت اين است كه تسليم ولی فقيه باشيم

برگردان محسن طباطبايی - آزاد

محمد باقر حكيم : استراتژی معارضان عراق

كامبيز نوروزی  : محكوم شدن رييس كميسيون امنيت مجلس به جرم برهم زدن امنيت شگفت آور است

خراسان

دهها تن اعضای يك باند بكارگيری دختران فراری در مشهد دستگير شدند

دوازه درصد زنان در معرض تعرض و خشونت خودكشی می كنند

نوروز

معاون وزارت علوم : دوست دانشچو در سال 80 خودكشی كرده اند

رسالت

عسگراولادی: تيتر روزنامه نوروز دشمن را تغذيه ميكند

آفتاب يزد- برگردان : شبنم كلانترزاده

سرنوشت كرزای و عبدالله در افغانستان

احمد ياوری - خراسان

اجتماع دانشجويان معترض دانشگاه آزاد قاين در مشهد

عارفه فاطمی - نوروز

كابوس آرژانتينی يا توهم ونزوئلايی؟

 

جليل سازگارنژاد : اصلاحات به مردم و خاتمی هر دو نيازمند است

آزاد

حسين شريعتمداری : راست افراطی در اروپا محصول سكولاريسم است

پرويز پيران - نوروز

بايد جنبشی برای نجات نسل جوان به راه انداخت

آفتاب يزد

نمايندگان مجلس آماده مناظره با شورای نگهبان هستند

محمود معتقدی - نوروز

ضرورت گفتمانی تازه در كانون نويسندگان

آزاد

تركاشوند: پيوند كارگزاران با جناح چپ مصلحتی است

مهری بمانی - خراسان

هشتاد نوع عوارض از توليد گرفته ميشود

احمد فتحی - نوروز

وضعيت اسفناك دادگستری

به حكم ديوان عدالت اداری مواد لبنی لازم نيست استاندارد باشند

پرهام نورافزا - نوروز

موسيقی در سرزمين مازندران

گفتگو با شكوری راد - نوروز

آيا جناح راست تغيير مشی داده است؟

مصطفی تاج زاده- نوروز

آزادی حداقلی

مجلس طرح منع شكنجه را تصويب كرد

منصور حسينی: مجلس بدليل موانع ساختاری نتوانسته است وظيفه نظارتی خود را بدرستی انجام دهد

عضو شورای مركزی مشاركت: مقاومت فعال بايد از روز نخست پيگيری ميشد

نوروز

محسن ميردامادی: شواهد نشان ميدهد كسانی با آمريكا مذاكره كرده اند

وفا تابش: اصلاحات خواست مردم است و راه خود را باز خواهد كرد

منتجب نيا: در جامعه ما عده ای خود را تافته جدا بافته ميدانند و حاضر نيستند به قانون تن دهند

عليرضا محجوب: برخی وزارتخانه ها از قانون شوراهای اسلامی كار تخلف ميكنند

علی اصغر قاسمی - نوروز

جنبش دانشجويی: آسيبها وفرصتها

علی شيرازی نسب - آفتاب يزد

چرا خاتمی از كناره گيری سخن گفت؟

نتيجه ديدار اعضای انجمن دفاع از آزادی مطبوعات با هيئت رييسه مجلس

حركت مقابل اصلاحات نميخواهد چيزی از جمهوری اسلامی بماند و بدنبال همان حكومت اسلامی است

نوروز

گفتگو با پرويز پيران درباره هابرماس

طرح مجلس آمريكا برای كنترل بيشتر دانشجويان خارجی

رسالت

كدام شيعه حاضر است در مملكتی زندگی كند كه مقدساتش را اينگونه تمسخر ميكنند

يك مقام كره شمالی: آمريكا درصدد به راه انداختن جنگ هسته ای است

نسرين ميرزايی - آفتاب يزد

اميد به آينده

اسدالله بيات: ضداصلاحاتی ها انانی هستند كه عدم پرداخت ماليات را برای خود ارزش ميدانند

حسين سلطان محمدی - نوروز

سهم خواهی در سينمای وابسته

رسالت

دولت نه فقط در اداره توليد بلكه در اداره مزارع بزرگ نيز ناموفق بوده است

زرگر: در زمينه اشتغال نبايد اميدی به بخش دولتی داشته باشيم

طوبی ويسه - نوروز

بهتر است كتاب نخوانيم

يك نماينده مجلس پنجم: برخلاف رفسنجانی كه مديريت داشت خاتمی همه اش در مسافرت است

فرج الله صالحی - خراسان

كشت برنج از ديروز تا امروز

استقراض از مردم عقلايی ترين راه كاهش كسر بودجه دولت است

اعتراض دانشجويان اروميه به تعطيلی نشريه شمس تبريز

رسالت

شبكه تلفن همراه خصوصی ميشود

مريم بيژنی - نوروز

مشق شبهای بيفايده

طبقه كارگر فرانسه احساس ميكند شرايط ان بهبود نيافته است

عليرضا هندی - نوروز

مجمع تشخيص مصلحت و سياستهای نظام

 مصطفی تاج زاده - نوروز

دفع خطر حمله نظامی از كدام راه ممكن است؟

آزاد

اسدلله بيات : فضای شهر قم اكنون در سمت اصلاحات است

گزارش نوروز

هشدارهای خاتمی جدی است

احمد قابل : در تمام مدت بازداشت در زندان انفرادی و در بيخبری كامل بودم

دبير سياسی آفتاب يزد: دستگاه قضايی از الگوهای ماركسيستی استفاده ميكند

رسالت

دور جديد فعاليت افراطيون هوادار خاتمی

نوروز

اگر خواست مردم متحقق نشود فروپاشی ناگزير خواهد بود

برخورد با مطبوعات شكل تسويه حساب سياسی و شخصی پيدا كرده است

رسالت

خاتمی از دست هواداران خود گلايه كرد

بهروز گرانپايه : برای افزايش قدرت جمهوريت بايد مردم وارد صحنه شوند

مهری بمانی - خراسان

ضرورت تدوين نظام جامع رسانه ای

صالح آبادی : در هيچ دوره اي شورای نگهبان و مجمع تشخيص مصلحت اينچنين دربرابر مجلس نايستاده اند

نوروز

عبدالله نوری تقاضای عفو نكرده است

مدير مسئول توس : فعاليت احزاب در كشور ما بی پشتوانه و پرهزينه است

زهرا حاجيان - خراسان

نمايشگاه كتاب در بوته نقد ناشران

 

رييس تامين اجتماعی : تكاثر سرمايه تنها راه اصلی تامين حقوق كارگران است

رسالت

برای رشد اشتغال بايد خصوصی سازی كرد

سردبير مردمسالاری : بايد ابتدا مشكل بخش خصوصی در قانون اساسی را حل كرد

بهاالدين ادب: خاتمی از پشتوانه رای مردم بايد بيشتر استفاده كند

رسالت

آمريكا با راه انداختن شبكه تلويزيونی در خليج ميخواهد گفتگوی تمدنها را تبليغ كند

محمد قمی : آقای خاتمی چالش های پيش روی را مطرح كرد

كامبيز نوروزی - نوروز

شتاب دادگستری در توقيف مطبوعات مانع از رعايت ظواهر قانونی ميشود

آفتاب يزد

آيا سكوت مانع از آشفتگی خواهد بود؟

آزاد

هيات امنا در حال خوردن زمين های اروميه است

وحيد پوراستاد - نوروز

بنيان و سوالی از رييس قوه قضاييه

انتخاب

آخرين پيش بينی های امير محبيان

شمس لنگرودی - نوروز

نمايشگاه كتاب نبايد تزئينی باشد

خراسان

گزارش سازمان بين المللی كار از مرگ و مير كارگران

دبيركل حزب مردم: ورود طبقه رفاه طلب به مديريت ها دولت را ناكارامد ميكند

عارفه فاطمی - نوروز

اصلاح طلبان گزينه مطلوب آمريكا هستند يا پای ثابت حاكميت انتصابی؟

محمد هادی محمدی  - نوروز

كتاب كودك به كجا ميرود؟

گروه هاي  فشار مردمسالاري را ضد منافع حياتی خود ارزيابی ميكنند

عباس عبدی - نوروز

در برابر تخلفات مخالفان اصلاحات نبايد كوتاه آمد

 

  پنج شنبه 26 اردبيهشت 1381

سخن روز

اگر ديروز زود بود

فردا قطعا دير است

از ابتدای سال پنجاه، افكار عمومي ايران فشار به حكومت شاه را برای گشوده شدن فضای بسته سياسی، در تعويض امير‌عباس‌هويدا از نخست وزيری خلاصه كرده بود. فشار سنگينی به دربار و شخص شاه كه با فرمان او نخست وزيران عزل و نصب مي‌شدند وارد آمد، اما شاه بر عزم خود برای بسته نگاه داشتن فضای سياسی ايران و حتي تنگ‌تر كردن اين فضا استوار باقی ماند. نه تنها در نيمه اول دهه پنجاه تن به گشايش فضاي سياسی كشور نداد، بلكه از آغاز نيمه دوم اين دهه دو حزب فرمايشي مردم و ايران نوين را نيز منحل كرد و حزب رستاخيز را به عنوان يگانه حزب رسمی كشور اعلام داشت. او در تشريح اين اقدام خود و اعلام رسمی اختناق عمومی رسما گفت:« هر كس نمي‌خواهد مي‌تواند پاسپورت گرفته و از مملكت برود

بدنبال اين تصميم، كه آخرين گام بي بازگشت برای تكميل كودتای 28 مرداد بود، ليستی از اهل قلم مطبوعات آن زمان نيز درست كرد و فعاليت مطبوعاتی آنان را ممنوع اعلام داشت. اهل قلمی كه خود مرز های سانسور را ميشناختند و طی دو دهه بعد از كودتا احتياط را خوب آموخته بودند، اما شاه آنان را هم در مطبوعات تحمل نكرد! اين ممنوع‌القلم‌های جديد ابتدا 14 نفر بودند و بعدها كسان ديگری هم به اين ليست اضافه شده و از مرز بيست نفر گذشت. و به چند ده نفر هم  رسيد. علي‌اصغر حاج سيدجوادی شايد برجسته‌ترين قلم زن مطبوعات در آن دوره بود كه بايد مطبوعات را ترك مي‌كرد. نويسنده‌ای از هم‌انديشان خليل‌ملكی، با شجره و گرايش‌هاي مذهبي-روحانی، كه نه با توده‌اي‌ها نشست و برخاست داشت و نه حضور شوروی را در جغرافيای سياسي جهان قبول. جرمش آن بود كه كتاب "محمد، پيامبري كه از نو بايد شناخت" را نوشته بود و همسايه "اسلام كاظميه" دوست و منشی غير رسمی علي‌امينی و دوست "شمس آل‌احمد" برادر جلال آل احمد و مدير انتشاراتی "رواق" بود! جرم و دليلی بيشتر از اين برای ممنوع‌القلم شدن؟

ليستي از نام‌ها، اصطلاحات، اشعار، شعرا، نويسندگان، وقايع تاريخی، شخصيت‌های ملی ايران نيز در اختيار مطبوعات قرار گرفت تا از صفحات مطبوعات حذف شوند. قدرت از اين مطلق‌تر ناممكن بود. ژنرال‌های چهار ستاره‌ای كه يك تاج شاهنشاهی را نيز بر فراز ستاره‌ها روی شانه‌هاي خود حمل مي‌كردند، سرپرستي شبانه پاسداران قصری كه شاه در آن ميخوابيد را بين خود تقسيم كرده بودند. اين اعتماد افتخار آفرين و اعطائی ظل‌الله و بزرگ ارتشداران، با كوچكترين پرسش و خطا پس گرفته مي‌شد. همچنان كه از ارتشبد جم، ارتشبد مين‌باشيان، ارتشبد آريانا و ديگران و ديگرانی كه شاه به هر دليل و بهانه‌ای ديگر تحمل ديدنشان را نداشت پس گرفته شد.

فرامين ملكوكانه تنها برای فرماندهان نظامی و در شرفيابي‌ های هفتگی و چند ساعته آنها صادر نمي‌شد؛ نظير همين فرامين برای نخست وزير و اعضای كليدی كابينه‌ او هم صادر مي‌شد: هوشنگ انصاری، عبدالمجيد مجيدی، جمشيد آموزگار، خلعتبری و حتي اردشيرزاهدی كه پدرش تاج و تخت سلطنت برباد رفته را با كودتای 28 مرداد به شاه بازگردانده بود. روسای مجلسين سنا و شورا نيز همراه هيات رئيسه اين مجلسين هفته‌ای يكبار در يكی از كاخ‌هاي شاه، دست به جلو گره شده و سر به پائين به صف مي‌شدند تا شاه نيمساعتی به قد و قواره و رنگ پريده رُخساره‌شان نگاهي بياندازد و احتمالا رهنمودهائی بدهد. بت عيار در هر ديداری به تناسب شغل و حرفه كسانی كه شرفياب مي‌شدند به رنگی در مي‌آمد. هنگام شرفيابي ژنرال‌ها و فرماندهان نظامي( فرماندهان نيروهای سه گانه و رئيس ستاد ارتش) در لباس و زير يراق و حمايل بزرگ ارتشداران و در ديدار با سناتورها و نمايندگان دستچين شده مجلس شورا در كت و شلواری كه مدل و جنس آن در رقابت با پادشاهان جهان تهيه شده بود: بيش و پيش از همه "خوان كارلوس" پادشاه اسپانيا كه قد و قواره هم را داشتند!

در ديدار با فرماندهان نظامی غضباك به سراپايشان نگاهی مي‌انداخت تا اگر كمی كج و كوله‌ ايستاده‌اند و جسارت نگاه در چشم بزرگ ارتشداران را دارند برای هميشه خانه‌نشين شوند.  در برابر سناتورها و هيات دولت كج مي‌ايستاد، كت را كنار زده و شست دست چپ را در جيب بالاي جليقه‌ای كه به تن داشت فرو مي‌كرد و درحال نگاه به گوشه‌های تالار و يا كف زمين فرمان صادر مي‌كرد! البته گاهی هم نيم نگاهی به صورت رئيس سنا و يا شورا (جعفر شريف‌ امامي و عبدالله رياضي) كه گزارش شرف عرضی را قرائت مي‌كردند مي‌انداخت، كه در اين حالت هر دو به لكنت زبان مي‌افتادند!

در يكی از همين شرفيابی ها نام عباس مسعودی، نايب رئيس مجلس سنا و صاحب انتشارات اطلاعات را در ليستی كه اسدالله علم مقابلش گذاشته بود خط زد و گفت كه ديگر لازم نيست چهارشنبه‌ها ايشان بيآيد. عباس مسعودی با شنيدن اين خبر به رختخواب رفت و ديگر برنخاست!

ذليل‌تر از همه اميرعباس هويدا بود، كه نبايد با عصا در شرف‌يابي‌ها ظاهر مي‌شد! سايه انصاری، آموزگار و مجيدی روی سرش سنگيني مي‌كرد و شاه از اين ذلالت در رقابت لذت مي‌برد و در اوقات تفريح، اسدالله علم لطيفه‌هائي را برای اعليحضرت نقل مي‌كرد كه مردم كوچه و بازار برای هويدا ساخته بودند!

دو سوگلی در ميان نظامي‌ها و در جمع كابينه هويدا حسابشان از بقيه جدا بود. هر كدام به دليلي. اردشيرزاهدی كه هويدا را به رسميت نمي‌شناخت، مستقيم به شاه گزارش مي‌داد و حتی پس از طلاق دختر شاه "شهناز" ( فرزند اول شاه از همسر اول و مصری او "فوزيه") نيز در قصرهای شاه رفت و آمد داشت و ارتشبد طوفانيان كه دلال مورد اعتماد خريد اسلحه ارتش شاهنشاهی بود و از راز و رمزهاي پورسانت‌ها و بقول امروزي‌ها از "رانت‌"های شاه اطلاع داشت. او هم حاضر نبود شانه به شانه بقيه ژنرال‌های شاه در شرفيابي‌ ها حضور پيدا كند!

در اوج اين اقتدار، اختناق و خانه نشينی اهل قلم و هنر و انديشه، علي‌اصغر حاج سيد جوادی نامه‌اي سرگشاده به هويدا نوشت. آنچه به او گفت، همان بود كه به در گفت تا ديوار بشنود! برخلاف آنچه "عباس ميلاني" مائوئيست دو آتشه دهه 50 و محقق سلطنت خواه امروز- مي‌نويسد، سيد جوادی مي‌دانست هويدا تسليم‌تر و زبون تر از آنست كه حتی نامه سيدجوادی را به شاه نشان دهد و يا در شرفيابي‌هاي خود ذكری از آن به ميان آورد! مي‌دانست كه در ميان گذاشتن وجود چنين نامه‌ای با شاه، آنهم از دهان هويدا، يعنی جسارت ياد آوري زنده بودن "علي‌اميني" و تكدر خاطر اعليحضرت را فراهم آوردن!

سيد جوادی در نامه خود به هويدا شرحي از اوضاع بد اقتصادی و سياسي ايران داده بود و اينكه ادامه اين وضع به انفجار ختم خواهد شد. نظير همان  نامه‌هائی كه در دوران اخير شادروان يدالله سحابی و محسن سازگارا خطاب به رهبر نوشته‌اند! از ديوار صدا در آمد، كه از هويدا در نيآمد!

سيد جوادی يك گام جلوتر گذاشت و اينبار نامه‌ای به "باهري" نوشت تا به اعليحضرت برساند. او رئيس دفتر شاه بود. باهری نامه را به شاه داد و يا او هم جسارت طرح اين نامه را پيدا نكرد معلوم نيست، اما سيد جوادی معطل پاسخ و نتيجه نشد و نامه بعدی را به خود شاه نوشت و سد را شكست! سدی كه تا آن زمان، شانه به شانه عمليات مسلحانه نخبگان جوان دانشگاه‌ هاي ايران، يا در خارج از كشور شكسته شده بود و يا بصورت شبنامه‌ها در داخل كشور. آنچه در نخستين نامه‌های سرگشاده از شاه و دربار شاهنشاهی خواسته شده بود، فقط گشايشی اندك در فضای سياسي كشور، تغيير نخست وزير و كابينه، پايان بخشيدن به اختناق رستاخيزی و تن سپردن دربار شاهنشاهی به حداقلی از تحمل آراء مردم برای برپائی انتخابات و راه يافتن چند نفری با راي مردم به مجلس بود.

شاه، كه مردم را بندگان ابدی همايوني تصور كرده بود و هويدا را لايق چنين مردمی مي‌دانست، در اشاره به اين نامه‌ها و مطالبی كه مطبوعات غرب در اين ارتباط مي‌نوشتند، خود را ماه و معترضين را سگ خطاب كرد و گفت: « مه فشاند نور و سگ عُوعُو كند!»

آنچه كه او نامش را "عُوعُو" گذاشت، بسرعت تبديل به شعار و خشم و فرياد در خيابان‌ها شد. روزی كه شاه در تلويزيون ظاهر شد و در تائيد خواست مردم گفت« صداي انقلاب شما را شنيدم» ديگر بسيار دير بود. گوش فلك را فرياد مردم ايران كر كرده بود!

آن مسيری كه شاه رفت، برای او كه دو بار، از ترس مردم از ايران گريخته و بازگشته بود اجتناب ناپذير بود. حكومتی كه با كودتا آمده بود، با قيام مردم هم بايد مي‌رفت. شاه و نظام آريامهری او نه تنها استعداد عقب نشينی را نداشت، بلكه توان آن را هم نداشت.

از آنجا كه فرض محال، محال نيست، مي‌توان اين فرض را در ميان گذاشت كه اگر شاه در همان ابتدای نيمه دوم دهه پنجاه و در واكنش به همان نامه نخست علي‌اصغرحاج سيد جوادی، بجای پافشاری و لجبازی با مردم ايران و نگاه داشتن هويدا بر مسند 13 ساله، تن به عقب نشينی مي‌داد، انقلاب سال 57 آيا با چنان سرعت و وسعتی پيش مي‌آمد؟

او تن به اين عقب نشينی داد اما زمانی كه ديگر هر گام به عقب، به معنای رفتن به لب پرتگاه بود. اين عقب نشينی در همان ابتداي نيمه دوم دهه 50 بايد صورت مي‌گرفت. شناخت لحظه و زمان عقب نشينی، همان اندازه به درايت و زيركي نيازمند است كه شناخت لحظه حمله و يورش. هويدا كنار رفت، آموزگار آمد، آموز‌گار به سرعت برق و باد جای خود را به شريف امامي داد و شريف‌امامی نيز با همان سرعت جا را برای ارتشبد ازهاري خالی كرد، حتی ارتشبد ازهاري جای خودش را به يكی از سياستمداران مشهور به طرفدار مصدق "شاهپور بختيار" داد و همه اين عقب نشيني‌های شاه در عرض يكسال روی داد، اما فرصت مناسب و موثر عقب نشينی از دست رفته بود!

آيا فرصت عقب نشينی رهبر و نهاد و دستگاه رهبری جمهوری اسلامی كه 5 سال است مردم منتظر عقب نشيني آنها هستند از دست رفته‌است؟

از آنجا كه فرض محال، -در لحظات و شرايط كنوني- باز هم محال نيست، اگر عقب نشينی مخالفان اصلاحات تا مرزهای قبول اختيارات خاتمي برای تشكيل يك دولت وحدت ملی (مركب از راديكال‌های مذهبی، ملي‌-مذهبي‌ها و شخصيت‌های ملي)، پذيرفته شود، گامی در جهت باقی ماندن جمهوري اسلامی برداشته شده است يا انهدام آن! جسارت اعلام مرجعيت آيت‌الله منتظری و پوزش از رفتاری كه با او شده، گامي‌است در جهت سقوط جمهوری اسلامی و يا بقای آن؟ خانه تكانی در شوراي نگهبان و مجمع تشخيص مصلحت، تغيير تركيب مديريت قوه قضائيه و واگذاری نهادهای اقتصادی به دولت و حتی حذف و انحلال برخی از نهادهای حكومتی مانند مجمع تشخيص مصلحت و يا حتی شوراي نگهبان و دستور تجديد انتخابات مجلس خبرگان و... در جهت بقاي جمهوری اسلامی و حفظ ايران در موقعيت بسيار دشوار كنونی جهان است يا برعكس آن؟

اين‌ها سئوالی است كه امروز بايد به آن پاسخ داده شود، شايد ديروز زود بود، اما قطعا فردا دير است!


 

 




   



ی